Kurmancan Datka
Kurmancan Datka | |
|---|---|
 Kurmancan Datka'nın 50 Kırgız Somunun üzerindeki resmi | |
| Doğum | 1811 Oş |
| Ölüm | 1 Şubat 1907 |
| Milliyet | Kırgız |
| Tanınma nedeni | Rusya'nın Kırgızistan'ı ilhakına karşı durması |
Kurmancan Datka veya Alai Çarlığı veya "Güney Kraliçesi" olarak da bilinen Datka Kurmancan Mamatbay kızı (1811 - 1 Şubat 1907), Kırgızistan'da o bölgenin Rusya'ya ilhak edilmesini baskı altında kabul etmek zorunda olan bir devlet kadınıydı.
Kurmancan, Oş bölgesindeki zengin bir Munguş ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. 18 yaşında, düğün gününe kadar görmediği bir adamla evlenmesi gerekiyordu. Onunla tanıştığı zaman, ondan hoşlanmadı ve geleneklerden koptu - önce komşu Çin'e kaçtı ve daha sonra babası Mambatbai ile kalmaya karar verdi. 1832'de " Datka " sıfatını alan ve Alailerin tüm Kırgızlarını yöneten yerel feodal bey Alimbek, genç, canlı kadın tarafından cezbedildi ve onunla evlendi. Giderek yıpranan Hokand Hanlığı'nda etkili bir siyasetçi olan Alimbek, 1862'de bir saray darbesi sırasında öldürüldü ve dul eşi Kurmanjan, Buhara ve Kokand hanları tarafından Alailerin hükümdarı olarak tanındı ve "Datka" unvanı verildi.[1]
1876'da Alai bölgesi Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edildi. Direnişin anlamsızlığını anlayan Kurmancan Datka, halkını Rus derebeyliğini kabul etmeye ikna etti. Daha sonra devam eden huzursuzluk ve yerel halkın Rus üstünlüğünden sıyrılma girişimleri sırasında, silah kaçakçılığı gibi karlı işleri yürüttü ve Kurmacan'ın oğullarından ve torunlarından ikisi kaçak ticaret ve gümrük görevlilerini öldürmekle suçlandı. En sevdiği oğlu ölüm cezasına çarptırıldığında, bazı takipçilerinin onu kurtarma teklifini reddetti ve özel umutlarının ve hırslarının halkının acı çekmesine izin vermeyeceğini söyledi; oğlunun halka açık infazına katıldı. Diğerleri daha sonra Sibirya'ya sürüldü ve o esasen kamu hayatından emekli oldu.
1906'da, o sırada Rus ordusunda albay olan Baron Carl Gustaf Emil Mannerheim (daha sonra Finlandiya Cumhurbaşkanı) tarafından ziyaret edildi. Mannerheim onun fotoğrafını çekti. Kurmancan, altı ay sonra 95 yaşındayken öldü. İki oğlu, iki kızı, 31 torunu, 57 torunu ve altı büyük torunu vardı.
2014 yılında, hayatının hikâyesinin etrafında dönen Dağların Kraliçesi (orijinal adı Kurmanjan Datka) filmi yayınlandı.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ The Horse That Leaps Through Clouds: A Tale of Espionage, the Silk Road and the Rise of Modern China. Vancouver: Douglas & McIntyre. 2010. ss. 87-88. ISBN 978-1-55365-269-4. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
