Kuvvet kullanmama ilkesi

Birleşmiş Milletler (BM) sistemi içinde bir uluslararası hukuk ilkesi.

Birleşmiş Milletler sisteminde temelde kuvvet kullanmama ilkesi geçerlidir. 2. Dünya Savaşı'nın tekrar yaşanmasını engellemek ve uluslararası barış ve güvenliği korumak için kurulan BM sisteminde uluslararası anlaşmazlıkların kuvvet kullanılmadan çözümü esastır. BM Antlaşması'na göre uluslararası sorunlar ya devletler tarafından ya da BM Örgütü tarafından barışçı yollar çerçevesinde çözülecektir.

BM Antlaşması'nın birçok hükmünde bu ilkeye yer verilmiştir.

Örneğin BM Antlaşması ‘Giriş’ Bölümünde BM üyelerinin “milletlerarası barış ve güvenliğin muhafazası için kuvvetleri birleştirip”, “müşterek menfaatlerin icapları dışında silah kullanılmamasını sağlayan ilkeleri kabule ve usulleri tesise” kararlı oldukları ifade edilmiştir.

Kuvvet kullanamama konusundaki bu ısrara karşın kuvvet kullanımı uluslararası ilişkilerin bir gerçeği olarak karşımıza çıkmaktadır ve BM de kuvvet kullanımına belirli hallerde izin vermiştir. Bu istisnalar dört tanedir ve bunlardan ikisi kuruluş yıllarına aittir. Yani günümüzde iki istisnadan bahsetmek mümkündür:

Meşru müdafaa halinde kuvvet kullanımı (Madde 51)

Güvenlik Konseyi kararıyla kuvvet kullanımı (VII. Bölüm)

Güvenlik Konseyi faaliyete geçmeden önce beş sürekli üyenin kuvvet kullanımları. (Madde 106).

II. Dünya Savaşı boyunca ‘düşman’ güçlere karşı kuvvet kullanımı. (Madde 107)