Lü Bu
| Lü Bu 呂布 | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Lü Bu'nun bir Qing Hanedanı illüstrasyonu | |||||||||||||||||
| Görev süresi 197-199 | |||||||||||||||||
| Hükümdar | İmparator Xian Han | ||||||||||||||||
| Şiddetli Kudretin Generali (Çince: 奮威將軍) | |||||||||||||||||
| Görev süresi 192-197 | |||||||||||||||||
| Hükümdar | İmparator Xian Han | ||||||||||||||||
| Kişisel bilgiler | |||||||||||||||||
| Doğum | 161'den önce[1] Jiuyuan Eyaleti, Wuyuan Komutanlığı (şimdiki Jiuyuan Bölgesi, Baotou Şehri, İç Moğolistan, Çin) | ||||||||||||||||
| Ölüm | 7 Şubat 199[a] Xiapi Eyaleti, Xiapi Komutanlığı | ||||||||||||||||
| Mesleği | Komutan, Politikacı, Savaş Ağası | ||||||||||||||||
| Çince ad | |||||||||||||||||
| Geleneksel Çince | 呂布 | ||||||||||||||||
| Basitleştirilmiş Çince | 吕布 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Çince ad | |||||||||||||||||
| Çince | 奉先 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Çince ad | |||||||||||||||||
| Çince | 飛將 | ||||||||||||||||
| Sözlük anlamı | Flying General | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Çince ad | |||||||||||||||||
| Çince | 溫侯 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Lü Bu
[değiştir | kaynağı değiştir]Lü Bu (Çince: 呂布; ö. 7 Şubat MS.199)[4] Saraydaki ismi Fengxian, Çin İmparatorluğunun Doğu Han Hanedanlığı'nın son dönemlerinde yaşamış Çinli bir askeri general, politikacı ve savaş lorduydu. Başlangıçta küçük bir savaş lordu olan Ding Yuan'a bağlıyken, Ding Yuan'a ihanet edip onu öldürdü ve 190'ların başında Han merkezi hükümetini kontrol eden savaş lordu Dong Zhuo'ya sığındı. 192 yılında Wang Yun ve Shisun Rui (士孙瑞) tarafından kışkırtıldıktan sonra Dong Zhuo'ya karşı döndü ve onu öldürdü,[4] ancak daha sonra Dong Zhuo'nun takipçileri tarafından yenilgiye uğratıldı ve uzaklaştırıldı.
Lü Bu, 192'den 195'in başlarına kadar orta ve kuzey Çin'de dolaşarak Yuan Shu, Yuan Shao ve Zhang Yang gibi savaş lordlarına sığındı. 194 yılında, Cao Cao'nun tarafındaki sığınmacıların yardımıyla Yan Eyaleti'nin kontrolünü savaş lordu Cao Cao'dan almayı başardı, ancak Cao Cao iki yıl içinde topraklarını geri aldı. 195 yılında Lü Bu, kendisine Xu Eyaleti'ne sığınma teklif eden Liu Bei'ye karşı döndü ve eyaletin kontrolünü ele geçirdi. Daha önce Yuan Shu ile ittifak yapmayı kabul etmiş olmasına rağmen, Yuan Shu'nun kendini imparator ilan etmesinden sonra -Han İmparatoru Xian'a ihanet- onunla bağlarını kopararak, Cao Cao ve diğerleriyle birlikte sahte imparatora saldırdı. Ancak 198'de tekrar Yuan Shu'nun yanında yer aldı ve Cao Cao ile Liu'nun birleşik güçlerinin saldırısına uğrayarak 199'daki Xiapi Savaşı'nda yenilgiye uğradı. Yakalandı ve Cao Cao'nun emriyle boğularak idam edildi.
Lü Bu tarihi ve kurgusal kaynaklarda olağanüstü güçlü bir savaşçı olarak tanımlansa da, dengesiz davranışlarıyla da ün salmıştı. Düzensiz bir şekilde bağlılıklarını değiştirir ve müttefiklerine özgürce ihanet ederdi. Başkalarına karşı her zaman şüpheciydi ve astlarını kontrol edemiyordu. Tüm bu faktörler nihayetinde onun çöküşüne yol açtı. 14. yüzyıldan kalma tarihi roman Romance of the Three Kingdoms'da hayatının detayları dramatize edilmiş ve kurgusal bakire Diaochan ile yaşadığı aşk da dahil olmak üzere bazı hayali unsurlar eklenerek, neredeyse rakipsiz bir savaşçı ve aynı zamanda ahlaktan yoksun, acımasız ve fevri bir zalim olarak tasvir edilmiştir.
Lü Bu'nun Hayatına Dair Tarihi Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Lü Bu'nun iki resmi biyografisi bulunmaktadır. Bunlardan ilki Chen Shou tarafından üçüncü yüzyılda yazılan Üç Krallığın Kayıtları'nda (Sanguozhi) yer almaktadır.
Beşinci yüzyılda Pei Songzhi, Chen Shou'nun orijinal eserine başka kaynaklardan bilgiler ekleyerek ve kendi kişisel yorumunu katarak Sanguozhi'yi şerh etmiştir. Lü Bu'nun biyografisine yapılan eklemelerde kullanılan bazı alternatif metinler şunlardır: Wang Can tarafından yazılan Yingxiong Ji (Kahramanlar ve Şampiyonlar Kroniği); Yuan Wei tarafından yazılan Xiandi Chunqiu (İmparator Xian'ın Kroniği); Sun Sheng tarafından yazılan Wei Shi Chunqiu (Wei Hükümdar Ailesinin Kroniği); bilinmeyen bir yazar tarafından yazılan Cao Man Zhuan (Cao Man'ın Biyografisi).
Lü Bu'nun ikinci biyografisi Fan Ye tarafından beşinci yüzyılda derlenen Han'ın Sonraki Dönemleri Kitabı'nda (Houhanshu) yer almaktadır.
Fiziksel görünüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihi kayıtlarda Lü Bu'nun fiziksel görünümüne dair herhangi bir açıklama bulunmamaktadır. Okçuluk ve at biniciliğinde uzmanlaştığı ve büyük bir fiziksel güce sahip olduğu kaydedilmiştir. Savaşçılığından dolayı "Uçan General" (飛將軍) lakabıyla anılırdı.[Sanguozhi 1] Ayrıca "Kızıl Tavşan" olarak bilinen güçlü bir ata sahipti.[Sanguozhi 2][Houhanshu 1] Cao Man Zhuan, o dönemde Lü Bu ve Kızıl Tavşan'ı tanımlamak için bir deyiş olduğunu kaydetmiştir: "İnsanlar arasında, Lü Bu; atlar arasında, Kızıl Tavşan".[Sanguozhi zhu 1]
Lü Bu, 14. yüzyıl tarihi roman olan Üç Krallığın Hikâyesinde şu şekilde tanımlanmaktadır:
[...] yüce ve ağırbaşlı bir görünüm, görkemli ve huşu uyandıran bir duruş, fangtian huaji kullanıyor, [...] saçları geriye çekilmiş ve altın bir başlık takmış, çiçek desenli bir savaş cübbesi giyiyor, ni resimleriyle süslenmiş vücut zırhıyla kaplı, aslan resmiyle süslenmiş değerli bir kemer takıyor, [...]
Notlar
a. Avustralyalı sinolog Rafe de Crespigny, A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms 23-220 AD'de Lü Bu'nun 198 yılında öldüğünü yazmıştır[2] Han İmparatoru Xian'ın hükümdarlığının Jian'an döneminin 3. yılı büyük ölçüde Jülyen takviminde 198 yılına denk gelse de bu yanlıştır; Jian'an'ın 3. yılının 12. ayı Jülyen takviminde 15 Ocak - 13 Şubat 199 tarihleri arasındadır. Zizhi Tongjian, Lü Bu'nun o ayın guiyou (24.) gününde Cao Cao'ya teslim olduğunu ve aynı gün idam edildiğini kaydetmiştir.[3] Bu tarih Jülyen takviminde 7 Şubat 199'a karşılık gelmektedir. İmparator Xian'ın Geç Han Kitabı'ndaki biyografisi de aynı tarihi vermektedir. (十二月癸酉，曹操击吕布于徐州，斩之。) Houhanshu, cilt 09.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Lü Bu'nun “Sanguozhi ”deki biyografisinde yer alan bir “Ying'xiong Ji” açıklaması, Liu Bei'ye bir zamanlar küçük kardeşi (名备为弟) olarak hitap ettiğini göstermektedir. Dolayısıyla, doğum yılı Liu Bei'nin 161 yılından önce olmalıdır.
- ^ de Crespigny (2007), ss. 624-625.
- ^ ([侯]成忿懼，十二月，癸酉，成與諸將宋憲、魏續等共執陳宮、高順，率其衆降。[呂]布與麾下登白門樓。兵圍之急，布令左右取其首詣[曹]操，左右不忍，乃下降。. 宮請就刑，遂出，不顧，操為之泣涕，幷布、順皆縊殺之，傳首許市。操召陳宮之母，養之終其身，嫁宮女，撫視其家，皆厚於初。) ‘'Zizhi Tongjian’' cilt 62.
- ^ a. Avustralyalı sinolog Rafe de Crespigny, A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms 23-220 AD'de Lü Bu'nun 198 yılında öldüğünü yazmıştır[2] Han İmparatoru Xian'ın hükümdarlığının Jian'an döneminin 3. yılı büyük ölçüde Jülyen takviminde 198 yılına denk gelse de bu yanlıştır; Jian'an'ın 3. yılının 12. ayı Jülyen takviminde 15 Ocak - 13 Şubat 199 tarihleri arasındadır. Zizhi Tongjian, Lü Bu'nun o ayın guiyou (24.) gününde Cao Cao'ya teslim olduğunu ve aynı gün idam edildiğini kaydetmiştir.[3] Bu tarih Jülyen takviminde 7 Şubat 199'a karşılık gelmektedir. İmparator Xian'ın Geç Han Kitabı'ndaki biyografisi de aynı tarihi vermektedir. (十二月癸酉，曹操击吕布于徐州，斩之。) Houhanshu, cilt 09.
  | Bir Çinlinin biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "Sanguozhi" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="Sanguozhi"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "Houhanshu" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="Houhanshu"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "Sanguozhi zhu" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="Sanguozhi zhu"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)