Lamba (ses)
Hi-Fi terminolojisinde lamba. Aslında İngilizceden vakumlu tüp olarak çevrilebilecek olan terim zamanla değişerek lamba olarak yerleşmiştir. Müzik sistemlerinde özellikle amplifikatörlerde bir yükseltme ünitesi olarak kullanılmaktadır. Elektrotlar, vakumlanarak havası alınmış cam tüp içerisinde bulunur, filaman yardımıyla ısıtılan elektrotlar elektron yaymaya başlarlar. Anot ve katot arasındaki bu elektron akışı sayesinde sinyaller yükseltilir.
Son yıllarda amplifikatörler dışında, CD okuyucular gibi çeşitli kaynak cihazlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Uzun yıllar farklı ülkelerde üretildikleri için, hemen her ülkede farklı kod sistemleri kullanılır. En çok bilinenler, Amerikan ve Avrupa kod sitemleridir. Bu kod sistemlerinin birbirine çevrilmesi amacıyla tablolar kullanılmaktadır. Ayrıca bu kodlar lamba hakkındaki ana karakteristikleri ve soket tiplerini de verir.
Ortaya çıkmasından itibaren vakumlu tüpler çeşitli elektronik cihazlarda da kullanılmaya başlandı. İlk olarak askeri iletişim araçları (telsizler) ve hastanelerdeki kimi cihazlarda kullanılırken, zamanla kullanım alanı genişledi. Ses sinyalinin yükseltilebileceğinin bulunması ile Hi-Fi alanında da kullanılmaya başlanmış ve transistörler keşfedilene kadar kullanımda kalmıştır. Transistörlerin yaygınlaşması ve ucuzlaması sonucunda bile tamamen ortadan kalkmamış, bu yapıya sahip ekipmanların üretimi devam etmiştir. Özellikle Hi-Fi sektöründe sıcak ses verdiği için günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir. Bazı modern ekipmanlarda rastlamak olasıdır. Dünya çapında önemli fabrikalar lamba üretimine devam etmektedir. Örnek olarak, Rus savaş uçaklarından Mig-29'un iletişim sistemlerinde hâlâ lamba kullanılmaktadır.
Lambalar içlerindeki plakaların sayılarına göre isimlendirilirler. Bu plakalar aslında elektrottur. Örneğin triyodlarda üç elektrot, diyotlarda ise iki elektrot kullanılmaktadır. Bu şekilde latince olarak isimlendirmeleri yapılmıştır. Farklı kullanım amaçları için farklı özelliklere sahip lambalar üretilmiş olup, sinyalleri çeşitli oranlarda büyütebilen farklı çeşitleri olabildiği gibi, elektrik akımını düzenleyenler de bulunmaktadır.
Günümüzde lambaların yerini neredeyse tamamen transistörler (hatta tümleşik devreler) aldıysa da, yüksek güçlü yüksek frekans üretiminde halen alternatifsizdir. Örneğin yersabit haberleşme uydularındaki aktarıcılarda lambalar kullanılmaktadır.