Lehçe-i Osmânî
Lehçe-i Osmânî, 1873-1876 yılları arasında Ahmet Vefik Paşa tarafından yazılmış Türkçenin ilk millî sözlüğü ve Türkçeden Türkçeye telif edilen ilk lügattir.[1] Eserde Osmanlı Türkçesi ve Doğu Türkçesindeki sözlerin köklerine, eski-yeni hâllerine yer verilmesi Türkçenin mukayeseli şekilde incelendiğini göstermektedir.[2]
Lügatin ilk baskısı 1876 yılında iki cilt hâlinde yapılmıştır. 1888 yılında yayımlanan ikinci baskısı daha kapsamlıdır. İlk baskı 1293, ikinci baskı 1455 sayfadır. İlk baskıda farklı dildeki sözcükler arasında bir ayrım ve sınıflandırma yapılmamıştır. İkinci baskıda ise eserin ilk cildinde sadece Türkçe ve zaman içerisinde Türkçeleşmiş kelimeler; ikinci cildinde ise yalnızca Arapça ve Farsça sözcükler ele alınmıştır.[1]
Aynı zamanda lügatta Türk tarihi, etnolojisi, lehçeleri ve coğrafyasına dair maddeler mevcuttur. Bunlar arasında bulunan "Türk" maddesi Ahmet Vefik Paşa'nın Türkçü zihniyetini yansıtmaktadır.[2]
Lehçe-i Osmânî, kendisinden sonra yazılan birçok sözlüğe ve esere kaynaklık etmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Lehce-İ Osmânî (Ahmet Vefik Paşa)". tees.yesevi.edu.tr. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. 29 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
- ^ a b Akün, Ömer Faruk. "LEHCE-i OSMÂNÎ". islamansiklopedi.org.tr. TDV İslam Ansiklopedisi. 25 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.