Lenfosit

Bir Lenfosit'in taramalı elektron mikroskobu görüntüsü.

Işık mikroskopunda boyanmış bir lenfosit.

Taramalı elektron mikroskop görüntüsü. Lenfosit, eritrosit ve platelet.

Lenfosit, bir lökosit (akyuvar) tipidir. Kanda dolaşan lökositlerin yaklaşık olarak yarısını oluştururlar. Pluripotansiyel kök hücrelerden (hemositoblast) ürerler. Kanda dolaşan lenfositler, alyuvarlardan biraz büyükçe oldukları halde yine de küçük hücre grubuna girerler. Ayrıca lenfosit bir bağ doku hücresidir. Perifer dolaşımda bulunan lenfosit alt grupları kabaca T, B ve NK (doğal öldürücü) hücreler olarak sınıflandırılabilir. Kanda dolaşan lenfositlerin ortalama %80'ini T hücre, %10'unu B hücre geri kalan %10'unu ise NK hücreler oluşturmaktadır. Bu oranlar hücrelerin alındığı dokuya göre değişebilmektedir. Timusta hücrelerin nerede ise %90'ı T hücre iken dalak ve lenf düğümünde %30-40 oranında T hücre görülmekte, B hücreler daha baskın oranda (%60-70) izlenmektedir.

Lenfosit Çeşitleri

Işık mikroskobu altındaki görüntülerine göre lenfositler, "büyük granüler lenfositler" ve "küçük lenfositler" olarak iki ana gruba ayrılır. Lenfosit alt kümeleri, işlevsel olarak da görünüşleriyle bağıntılıdır. Hepsi olmasa da çoğu büyük granüler lenfosit, çoğunlukla doğal öldürücü hücreler olarak bilinirler. Küçük lenfositler iste T lenfositleri ve B lenfositleridir.

• Doğal Öldürücü Hücreler (Natural Killer), doğal bağışıklığın bir parçası sayılırlar ve konağın tümörlere ve virüslerle enfekte olmuş hücrelere karşı savunmasında en büyük rolü oynarlar. Doğal öldürücü hücreler, tümörleri ve enfekte olmuş hücreleri, normal ve enfekte olmamış hücrelerden ayırabilmek için sınıf 1 Major Histokompatibilite Kompleksi denen yüzey proteinlerinin hücrelerdeki düzeyini algılarlar. Doğal öldürücü hücreler, interferonlar denen sitokinlere yanıt olarak işlevsel konuma gelirler. İşlevsel doğal öldürücü hücreler sitotoksik granüller salgılayarak hedef hücreleri öldürürler.
• T-Lenfositleri (Thymus Dependent), kanda dolaşan bütün lenfositlerin % 80'ini oluştururlar. Hücresel bağışıklıktan sorumludurlar. Ayrıca B lenfositlerin aktivasyonunda görevleri vardır. T lenfositler efektör hücre haline geldikleri zaman farklılaşarak Yardımcı ve Sitotoksik T lenfosit olarak görev yaparlar.
• B-Lenfositleri (Bond Marrow Dependent) ise sıvısal (humoral) bağışıklıktan sorumludur. Uyarıldıklarında antikor üretirler.

Nicelikleri

Sıradan bir insan vücudu ortalama 10¹² lenfoid hücre içerir ve lenfoid doku toplam vücut ağırlığının %2'sini oluşturur. Lökositlerin %20-40 kadarı lenfositlerdir. Lenfositler için normal değer bir litre kanda (1-5)x10⁹dur. Lenfositozis (kandaki lenfosit sayısı>5x10⁹/L) viral enfeksiyonlara (EBW, CMV, HIV, TBC, toksoplazmolizis gibi kronik enfeksiyonlar) tepki olarak oluşur. Aynı zamanda KLL ve bazı lenfoma hastalıklarında da ortaya çıkar.

Etkinleştirilmiş Lenfosit

Farklılaştırma ya da ayırt etme sürecinin etkin durumunda olan herhangi bir lenfosit. Terim, bu sebepten ötürü, ya bir antijen ile ilk defa karşılaşması üzerine çoğalan bir lenfositi ya da bir mitojene tepki gösteren yahut antikor üretmek için gelişen bir hücre aracılı bağışıklık tepkisi içerisinde yer alan adanmış bir lenfositi kast eder.