Lidiya Litvyak
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Ağustos 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Lidya Litvyak | |
|---|---|
 Lydia Litvyak | |
| Lakabı | Stalingrad'ın Beyaz Gülü (Белая лилия Сталинграда) |
| Doğum | 18 Ağustos 1921 Moskova, Rusya SFSC |
| Ölüm | 1 Ağustos 1943 (21 yaşında) Dmitriyevka, Şahtar Rayonu, Donetsk Oblastı, Ukrayna SSC |
| Bağlılığı |  Sovyetler Birliği |
| Branşı |  Sovyet Hava Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1941-1943 |
| Rütbesi | Teğmen |
| Birimi | 586. Avcı Uçak Alayı 437. Avcı Uçak Alayı 9. Muhafız Avcı Uçak Alayı 296. Avcı Uçak Alayı |
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı |
| Ödülleri |      |
Lidya Litvyak (Лидия Владимировна Литвяк / Lidya Vladimirovna Litvyak, 18 Ağustos 1921 - 1 Ağustos 1943), Lily Litvak olarak da bilinen Sovyet savaş uçağı pilotudur. II. Dünya Savaşı sırasında 12 Alman uçağını düşürdü. Düşman bir uçağı düşürmeyi başaran ilk kadın pilottur. As ünvanını kazanan ve bir kadın savaş pilotu tarafından en fazla öldürme rekoruna sahip olan iki kadın savaş pilotundan ilkidir. Kursk Muharebesi sırasında bir Alman uçağı filosuna saldırırken Oryol yakınlarında vurularak öldürüldü.
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Moskova'da Rus bir ailede dünyaya geldi. Annesi Anna Vasilievna Litvyak bir tezgâhtar, babası Vladimir Leontievich Litvyak (1892–1937) demir yolu görevlisi, şoför ve tezgâhtardı. Büyük Temizlik sırasında babası "halk düşmanı" olarak tutuklandı ve ortadan kayboldu. Lydia, küçük yaşlarda havacılığa ilgi duymaya başladı. 14 yaşında bir uçuş kulübüne kaydoldu. İlk solo uçuşunu 15 yaşında gerçekleştirdi ve daha sonra Herson askerî uçuş okulundan mezun oldu. Kalinin Airclub'da uçuş öğretmeni oldu ve Alman-Sovyet savaşı patlak verdiğinde çoktan 45 pilot yetiştirmişti.
Alman saldırısının ardından Haziran 1941'de gönüllü olarak orduya katılmak ister ancak gerekli uçuş tecrübesi olmadığı için kabul edilmedi. Uçuş saatini 100'e çıkararak Marina Raskova'nın kurduğu 586. Alaya katıldı. Burada Yakovlev Yak-1 uçakları ile kendini geliştirdi.
1942 yılında Saratov'da ilk kez bir savaş uçağı ile Saratov semalarında uçtu. Eylül'de Katya Budanova'nın da içinde olduğu diğer pilot kadınlarla Stalingrad'daki savaşa dâhil oldu. Lovoçkin La-5 uçağı kullandı. 13 Eylül 1942'de ilk Alman uçağını, bir Ju 88 bombardıman uçağını ve avcı uçağını düşürdü. İleriki aylarda başarılarını devam ettirdi.
23 Şubat 1943'te Kızıl Yıldız Nişanı ile ödüllendirildi. 2 kere çatışma sırasında yere inmek zorunda kaldı. 22 Mart ve 16 Temmuz 1943'te olmak üzere iki kere yaralanır. 1943'ün başlarında teğmen olur. 21 Mayıs 1943 tarihinde 23 yaşındaki sevgilisi Aleksey Solomatin eğitim uçuşunda keskin dönüş yaparken irtifa kaybederek yere çarptı ve hayatını kaybetti.
1 Ağustos 1943'te girdiği bir çatışmadan yenik ayrıldı. Öldüğünde henüz 21 yaşındaydı. Önce tutsak düştüğünden şüphelenildi. 1979'da uçağının Dmitriyevka yakınlarında düştüğü ve burada öldüğü anlaşıldı.
1990 yılında Mihail Gorbaçov tarafından devlet cenaze töreni düzenlendi ve Sovyetler Birliği Kahramanı ünvanı verildi.
Düşürdüğü uçakların sayısı hakkında değişik iddialar bulunmaktadır. Tek 11, Takım olarak 3 bazı kaynaklar ise Tek 8, takım olarak 3 uçak düşürdüğünü söyler. Ayrıca 31 Mayıs 1943 yılında bir de gözcü balonu düşürmüştür. Bir kere Kızıl Bayrak Nişanı, bir kere Kızıl Yıldız Nişanı ve 2 kere Vatanseverlik Savaşı Nişanı ile ödüllendirilmiştir.
Ayrıca Stalingrad'ın beyaz gülü olarak da bilinir. Kendisi ile ilgili bir tiyatro oyunu Belgrad Stüdyo Tiyatrosu'nda gösterilmiştir.
Kariyer listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Dönem | Birim | Zafer |
|---|---|---|
| 1942 | 586. Avcı Uçak Alayı (Kadın Avcı Uçak Alayı) |
3 |
| Ağustos 1942 | 586. Avcı Uçak Alayı | |
| Eylül 1942 | 437. Avcı Uçak Alayı 201. Avcı Uçak Tümeni | |
| Eylül 1942 | 287. Avcı Uçak Tümeni | |
| 1942 | 9. Muhafız Avcı Uçak Alayı | 3 |
| 1942 - Ağustos 1943 | 296. Avcı Uçak Alayı (73. Muhafız Avcı Uçak Alayı) | 5 |
| 1 Ağustos 1943 | 73. Muhafız Avcı Uçak Alayı | (ölü) |
- Toplam uçuş: 168
- Toplam zafer: 11 (takım olarak + 3)
Çatışmalara göre zaferler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Tarih | Düşürdüğü uçak | Yer | Kullandığı uçak |
|---|---|---|---|
| 13 Eylül 1942 | Ju 88 | — | Yak-1 |
| 11 Şubat 1943 | Ju 87 | — | |
| 11 Şubat 1943 | Fw 190 (takım olarak) | — | |
| 22 Mart 1943 | Ju 88 | Rostov-na-Donu | |
| 22 Mart 1943 | Bf 109 | — | |
| 5 Mayıs 1943 | Bf 109 | — | |
| 7 Mayıs 1943 | Bf 109 | — | |
| 31 Mayıs 1943 | Balon | — | |
| 16 Temmuz 1943 | Ju 88 | — | |
| 16 Temmuz 1943 | Bf 109 (takım olarak) | — | |
| 19 Temmuz 1943 | Bf 109 | — | |
| 21 Temmuz 1943 | Bf 109 | — | |
| 1 Ağustos 1943 | Bf 109 (takım olarak) | — | |
| 1 Ağustos 1943 | Bf 109 | — |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fotoğraflar6 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kazimiera J. (Jean) tarafından yazılan yazı
- Hakkında 1 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hakkında
- The Guardian da hakkında 15 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1921 doğumlular
- Moskova doğumlular
- 1943'te ölenler
- Sovyet kadın askerler
- Sovyet kadın pilotlar
- Sovyet Hava Kuvvetleri personeli
- Sovyetler Birliği kahramanları
- Lenin Nişanı sahipleri
- Kızıl Bayrak Nişanı sahipleri
- Kızıl Yıldız Nişanı sahipleri
- As pilotlar
- II. Dünya Savaşı'nda Sovyet kadınlar
- II. Dünya Savaşı'nda çatışmada ölenler