Lugat-i Nâcî
Lugat-i Nâcî (Osmanlıca: لغت ناجى), Muallim Nâcî tarafından başlanıp onun ölümünden sonra Müstecabizâde İsmet tarafından tamamlanan ve ilk baskısı 1891'de yapılan Osmanlıca sözlük.
Türkçede kullanılan Arapça, Farsça kelimeleri ve Batı dillerinden Türkçeye girmiş bazı kelimeleri içeren lugatta 18 bin madde başı mevcuttur.[1] Lugatta, kelimelerin asıl dillerindeki anlamları değil Türkçede kazandıkları anlamlar gösterilir.
Eser, 1890 yılında “Çocuklar İçin Lugat Kitabı” adıyla fasiküller halinde yayımlanmaya başlamış ve “fetvâ” kelimesine kadar olan kısmı 1891 yılında toplam 832 sayfa olarak basılmıştı. Nisan 1893'te Muallim Nâcînin ölümü üzerine arkadaşı Müstecabizâde İsmet, onun notlarına ve müsveddelerine dayanarak sözlüğün geri kalan kısmını tamamlayıp 1898 yılında 1426 sayfa olarak yayımladı.[2] 1899 ve 1900 tarihlerinde 960 sayfa olarak iki defa daha basıldı.[1][3] Başlangıçta harekelere göre düzenlenen eser, 1906'daki dördüncü baskısı sırasında harf sırasına göre yeniden düzenlendiği gibi bazı kelimelerin yazılış ve açıklamalarında Tâhiru'l-Mevlevî tarafından değişiklikler yapıldı; bazı örnek mısra ve cümleler değiştirildi ve 819 sayfa olarak basıldı.[4] 1978'de ofset usulüyle yeniden basıldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Abdullah Uçman, Lugat-ı Naci, İslam Ansiklopedisi" (PDF). 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ocak 2015.
- ^ Muallim Nâci, Müstecâbîzâde İsmet (1898). "Çocuklar İçin Lugat Kitabı". İstanbul, Asır Matbaası ve Kütübhanesi: Türk Tarih Kurumu. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ Muallim Nâci, Müstecâbîzâde İsmet (1900). "Lügat-ı Nâci". İstanbul, Asır Matbaa Kütübhane ve Mücellithanesi: Türk Tarih Kurumu. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ Muallim Nâci, Tahirü’l-Mevlevî (1906). "Lugat-ı Nâci". İstanbul, Asır Matbaası: Türk Tarih Kurumu. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.