Mülksüzler

Mülksüzler
The Dispossessed
	Kitabın Türkçe bir baskısının kapağı
Yazar	Ursula K. Le Guin
Çevirmen	Levent Mollamustafaoğlu
Kapak sanatçısı	Deniz Bilgin, Semih Sökmen
Dil	İngilizce
Tür	Bilimkurgu
Yayım	1974 (özgün); 1990 (Türkçe)
Yayımcı	Metis Yayınları
Sayfa	335 sayfa
ISBN	975-7650-26-9

Mülksüzler Ursula K. Le Guin tarafından yazılmış ve Mayıs 1974'te yayımlanmış ütopik bir bilimkurgu romanıdır. Türkçeye Metis Yayınları tarafından kazandırılmıştır.^[2]

Konu 'Anarres' ve 'Urras' adlı bir ikili dünya sisteminde geçer. Anarres Odo'cu anarşistlerin, Urras ise kapitalist ve devletçilerin dünyasıdır. Hikâye Shevek adlı bir Anarresli'nin Urras'a gidişiyle başlar.

Le Guin, Mülksüzler için "ikircikli ütopya" ifadesini kullanır. Bunun en önemli nedeni, romanın, bir ütopyadaki ideal toplum veya ideal yaşam resmini yaratmamasıdır. Anarres, anarşist bir idealle yaşayan bir toplumu resmeder; ancak Anarres kurak, verimsiz ve zor yaşam koşulları sunan bir dünyadır. Urras da aksine verimli toprakları olan ve kolay yaşama olanakları sağlayan bir dünyadır; ancak burada da kapitalist ve totaliter bir rejim süregelmektedir. Ayrıca Anarres'te Shevek'in bilimsel merakı sonucunda keşfettiği bir teorinin yayımlanması, Urraslılar'ın işine yarayacağı gerekçesiyle reddedilir. Keza, Shevek'in, kitabın sonunda öğrenildiği üzere, Urras'a gitme nedenlerinden biri de budur. Bu bağlamda ne anarşist bir ütopyadan ne de devletçi bir ütopyadan bahsedilemez.

Mülksüzler, yazarın Hain Döngüsü (Hainish Cycle) evreninin 6. kitabıdır. Ancak bağımsız bir roman olarak da okunabilmektedir.^[3]

Le Guin Mülksüzler için şunları söylemiştir:

“	Romanım Mülksüzler, kendilerine Odocu diyen küçük bir dünya dolusu insanı anlatıyor. İsimlerini toplumlarının kurucusu olan Odo'dan alıyorlar; Odo romandaki olaylardan kuşaklarca önce yaşamış, bu yüzden olaylara katılmıyor ya da yalnızca zımnen katılıyor, çünkü bütün olaylar aslında onunla başlamıştı. Odoculuk anarşizmdir. Sağı solu bombalamak anlamında değil: kendine hangi saygıdeğer adı verirse versin bunun adı tedhişçiliktir. Aşırı sağın sosyal-Darwinist ekonomik özgürlükçülüğü de değil; düpedüz anarşizm: eski Taocu düşüncede öngörülen, Shelley ve Kropotkin'in, Goldmann ve Goodman'ın geliştirdiği biçimiyle. Anarşizmin baş hedefi, ister kapitalist isterse sosyalist olsun, otoriter devlettir; önde gelen ahlakî ve ilkesel teması ise işbirliğidir (dayanışma, karşılıklı yardım). Tüm siyasal kuramlar içinde en idealist olanı anarşizmdir; bu yüzden de bana en ilginç gelen kuramdır.	„

Mülksüzler 1975'te bilimkurgu ve fantastik edebiyatın saygın ödüllerinden Hugo^[4] ve Nebula^[5]'ya layık görülmüştür.

Mülksüzler uzun süre bilimkurgu ya dahil edilmemiştir. Türkiye'de de bilimkurgu serilerine dahil edilmesi 90'lı yıllardaki basımlarıyla gerçekleşmiştir. Bu yapıta kadar bu denli politik göndermeler yapılan bir bilimkurgu eserine nadiren rastlanır. Türkiye'de de bütün sosyal katmanlardan okuyucu bulan eser kapitalizmin keskin eleştirisi olarak popülerliğini korumaktadır.

Ekim 2021 tarihinde 1212 Entertainment ve Anonymous Content tarafından dizi uyarlaması için çalışmalara başlandığı duyurulmuştur.^[6]

Kaynakça

^ Mülksüzler, Metis Yayınları Genel Katalogu. (Erişim: 11 Şubat 2020)
^ "Mülksüzler". Metis Yayınları. 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Hainish Cycle Series". Goodreads. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Back to the Hugos: The Dispossessed by Ursula K Le Guin". The Guardian. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "The Dispossessed". Nebulas. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Mülksüzler Dizi Oluyor: Ursula K. Le Guin'in Kült Bilimkurgu Romanı Ekrana Geliyor". Kayıp Rıhtım. 7 Ekim 2021. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021.

[metis-1] Mülksüzler, Metis Yayınları Genel Katalogu. (Erişim: 11 Şubat 2020)

[2] "Mülksüzler". Metis Yayınları. 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[3] "Hainish Cycle Series". Goodreads. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] "Back to the Hugos: The Dispossessed by Ursula K Le Guin". The Guardian. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] "The Dispossessed". Nebulas. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[6] "Mülksüzler Dizi Oluyor: Ursula K. Le Guin'in Kült Bilimkurgu Romanı Ekrana Geliyor". Kayıp Rıhtım. 7 Ekim 2021. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d En İyi Roman Hugo Ödülü
Retro	The Sword in the Stone by T. H. White (1939) Slan by A. E. van Vogt (1941) Beyond This Horizon by Anson MacDonald (1943) Conjure Wife by Fritz Leiber (1944) Shadow Over Mars by Leigh Brackett (1945) The Mule by Isaac Asimov (1946) Farmer in the Sky by Robert A. Heinlein (1951) Fahrenheit 451 by Ray Bradbury (1954)
1953-1975	Yıkım'a Giden Adam by Alfred Bester (1953) They'd Rather Be Right (aka: The Forever Machine) by Mark Clifton and Frank Riley (1955) Double Star by Robert A. Heinlein (1956) The Big Time by Fritz Leiber (1958) A Case of Conscience by James Blish (1959) Yıldız Gemisi Askerleri by Robert A. Heinlein (1960) A Canticle for Leibowitz by Walter M. Miller, Jr. (1961) Yaban Diyarlardaki Yabancı by Robert A. Heinlein (1962) Yüksek Şatodaki Adam by Philip K. Dick (1963) Here Gather the Stars (aka: Way Station) by Clifford D. Simak (1964) The Wanderer by Fritz Leiber (1965) Dune by Frank Herbert / ...And Call Me Conrad by Roger Zelazny (1966) Ay Zalim Bir Sevgilidir by Robert A. Heinlein (1967) Işık Tanrısı by Roger Zelazny (1968) Stand on Zanzibar John Brunner (1969) Karanlığın Sol Eli by Ursula K. Le Guin (1970) Halka Dünya by Larry Niven (1971) To Your Scattered Bodies Go by Philip José Farmer (1972) The Gods Themselves by Isaac Asimov (1973) Rama by Arthur C. Clarke (1974) Mülksüzler by Ursula K. Le Guin (1975)
1976-2000	The Forever War by Joe Haldeman (1976) Where Late the Sweet Birds Sang by Kate Wilhelm (1977) Gateway by Frederik Pohl (1978) Dreamsnake by Vonda N. McIntyre (1979) The Fountains of Paradise by Arthur C. Clarke (1980) The Snow Queen by Joan D. Vinge (1981) Downbelow Station by C. J. Cherryh (1982) Vakıf'ın Sınırı by Isaac Asimov (1983) Startide Rising by David Brin (1984) Neuromancer by William Gibson (1985) Ender'in Oyunu by Orson Scott Card (1986) Speaker for the Dead by Orson Scott Card (1987) The Uplift War by David Brin (1988) Cyteen by C. J. Cherryh (1989) Hyperion by Dan Simmons (1990) The Vor Game by Lois McMaster Bujold (1991) Barrayar by Lois McMaster Bujold (1992) A Fire Upon the Deep by Vernor Vinge / Doomsday Book by Connie Willis (1993) Green Mars by Kim Stanley Robinson (1994) Mirror Dance by Lois McMaster Bujold (1995) The Diamond Age by Neal Stephenson (1996) Blue Mars by Kim Stanley Robinson (1997) Forever Peace by Joe Haldeman (1998) To Say Nothing of the Dog by Connie Willis (1999) A Deepness in the Sky by Vernor Vinge (2000)
2001-günümüz	Harry Potter ve Ateş Kadehi by J. K. Rowling (2001) Amerikan Tanrıları by Neil Gaiman (2002) Hominids by Robert J. Sawyer (2003) Paladin of Souls by Lois McMaster Bujold (2004) Jonathan Strange & Mr Norrell by Susanna Clarke (2005) Dönüş by Robert Charles Wilson (2006) Rainbows End by Vernor Vinge (2007) The Yiddish Policemen's Union by Michael Chabon (2008) Mezarlık Kitabı by Neil Gaiman (2009) The Windup Girl by Paolo Bacigalupi / The City & the City by China Miéville (2010) Blackout/All Clear by Connie Willis (2011) Among Others by Jo Walton (2012) Kırmızı Üniformalılar by John Scalzi (2013) Ancillary Justice by Ann Leckie (2014) Üç Cisim Problemi by Cixin Liu, translated by Ken Liu (2015) Beşinci Mevsim by N. K. Jemisin (2016) Obelisk Kapısı by N. K. Jemisin (2017) The Stone Sky by N. K. Jemisin (2018) The Calculating Stars by Mary Robinette Kowal (2019) A Memory Called Empire by Arkady Martine (2020) Network Effect by Martha Wells (2021) A Desolation Called Peace by Arkady Martine (2022) Nettle & Bone by T. Kingfisher (2023) Some Desperate Glory by Emily Tesh (2024) The Tainted Cup by Robert Jackson Bennett (2025)

g t d En İyi Roman Nebula Ödülü
1966–1980	Dune by Frank Herbert (1966) Babel-17 by Samuel R. Delany ve Flowers for Algernon by Daniel Keyes (1967) The Einstein Intersection by Samuel R. Delany (1968) Rite of Passage by Alexei Panshin (1969) The Left Hand of Darkness by Ursula K. Le Guin (1970) Ringworld by Larry Niven (1971) A Time of Changes by Robert Silverberg (1972) The Gods Themselves by Isaac Asimov (1973) Rendezvous with Rama by Arthur C. Clarke (1974) The Dispossessed by Ursula K. Le Guin (1975) The Forever War by Joe Haldeman (1976) Man Plus by Frederik Pohl (1977) Gateway by Frederik Pohl (1978) Dreamsnake by Vonda N. McIntyre (1979) The Fountains of Paradise by Arthur C. Clarke (1980)
1981–2000	Timescape by Gregory Benford (1981) The Claw of the Conciliator by Gene Wolfe (1982) No Enemy But Time by Michael Bishop (1983) Startide Rising by David Brin (1984) Neuromancer by William Gibson (1985) Ender's Game by Orson Scott Card (1986) Speaker for the Dead by Orson Scott Card (1987) The Falling Woman by Pat Murphy (1988) Falling Free by Lois McMaster Bujold (1989) The Healer's War by Elizabeth Ann Scarborough (1990) Tehanu: The Last Book of Earthsea by Ursula K. Le Guin (1991) Stations of the Tide by Michael Swanwick (1992) Doomsday Book by Connie Willis (1993) Red Mars by Kim Stanley Robinson (1994) Moving Mars by Greg Bear (1995) The Terminal Experiment by Robert J. Sawyer (1996) Slow River by Nicola Griffith (1997) The Moon and the Sun by Vonda N. McIntyre (1998) Forever Peace by Joe Haldeman (1999) Parable of the Talents by Octavia E. Butler (2000)
2001–2020	Darwin's Radio by Greg Bear (2001) The Quantum Rose by Catherine Asaro (2002) American Gods by Neil Gaiman (2003) Speed of Dark by Elizabeth Moon (2004) Paladin of Souls by Lois McMaster Bujold (2005) Camouflage by Joe Haldeman (2006) Seeker by Jack McDevitt (2007) The Yiddish Policemen's Union by Michael Chabon (2008) Powers by Ursula K. Le Guin (2009) The Windup Girl by Paolo Bacigalupi (2010) Blackout/All Clear by Connie Willis (2011) Among Others by Jo Walton (2012) 2312 by Kim Stanley Robinson (2013) Ancillary Justice by Ann Leckie (2014) Annihilation by Jeff VanderMeer (2015) Uprooted by Naomi Novik (2016) All the Birds in the Sky by Charlie Jane Anders (2017) The Stone Sky by N. K. Jemisin (2018) The Calculating Stars by Mary Robinette Kowal (2019) A Song for a New Day by Sarah Pinsker (2020)
2021–günümüz	Network Effect by Martha Wells (2021) A Master of Djinn by P. Djèlí Clark (2022) Babel, or the Necessity of Violence by R. F. Kuang (2023) Someone You Can Build a Nest In by John Wiswell (2024)