Mahmud (Kazan Hanı)
| Mahmud Han | |
|---|---|
| Mahmud Han Moskova'ya bir ordu gönderir (1448) | |
 | |
| Kazan Hanlığı Devletinin Hanı | |
| Hüküm süresi | 1445 -1465 |
| Önce gelen | Uluğ Muhammed Han |
| Sonra gelen | Halil Han |
| Doğum | 1420'ler |
| Ölüm | 1465 |
| Defin | Kazan |
| Çocuk(lar)ı | Halil ve İbrahim |
| Babası | Uluğ Muhammed Han |
Mahmud Han (ö. 1465, Kazan), Uluğ Muhammed Han'ın oğlu ve halefi olan Kazan Hanı'dır (1445-1465).[1]
Volga bölgesi için mücadele
[değiştir | kaynağı değiştir]Babasıyla birlikte Volga toprakları için Rus beylikleri ve diğer Altın Orda prenslerine karşı mücadeleye katıldı. 1437'de Uluğ Muhammed Han'ın ordusu, genç Mahmud'un da yer aldığı Belyov Savaşı'nda II. Vasili'nin birliklerine büyük bir yenilgi tattırdı.[2]
1445 yılında Suzdal Muharebesi'nde Büyük Dük II. Vasili komutasındaki Rus birliklerini yendi, savaş sonucunda Büyük Dük Kazanlılar tarafından ele geçirildi ve büyük bir fidye karşılığında serbest bırakıldı.[1]
Hanlık dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Babasının ölümünden sonra Kazan tahtını ele geçirdi. 1446, 1448'de Moskova'ya karşı savaşlar yürüttü.[3]
Mahmud Han döneminde Kazanlılar, uluslararası ticaret alanındaki faaliyetlerini yoğun bir şekilde geliştirmeye başladılar ve Kazan şehri, Doğu Avrupa'da mal alışverişi için birinci sınıf bir merkez haline geldi. Mallar buraya akın etti ve Orta Asya, Sibirya, İran, Transkafkasya, Volga bölgesinin her yerinden ve Rusya'dan tüccarlar toplandı. Panayır, yazın, çukur suların çekilmesinden sonra, Rusların "Gostiny Adası" adını verdikleri Kazan'ın karşısındaki kumlu Volga adasında toplanırdı. Her yıl bahar selinde su basan ticaret binaları, ahırlar ve depolar vardı.[4]
Hanlığın başkenti Kazan, Mahmud Han döneminde özellikle zenginleşmiş, büyük bir şehir boyutuna ulaşmış ve Müslüman kültürünün kalabalık bir merkezi haline gelmiştir. Han Mahmud'un barışçıl saltanatı sırasında, sonunda Kazan Hanlığı'nın yapısı ve devletin iç yapısı oluşturuldu ve güçlendirildi.
Mahmud Han Halil ve İbrahim adında iki oğul bıraktı. Mahmud'un 1465'te ölümünden sonra tahta Halil Han geçti. Saltanatı çok kısaydı ve dönemi tamamen bilinmiyor. Hatta, belli bir dönem Kazan hanlarının tüm eski soy kütüklerinde adının varlığıyla kanıtlanan, ancak Rus kroniklerinin hiçbirinde adı geçmeyen Halil'in hüküm sürüp sürmediği hakkında soru işareti bile vardı.
Mezar arkeolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahmud Han'ın mezarının keşfi
[değiştir | kaynağı değiştir]1977'de, Süyümbike kulesinden çok uzak olmayan Kazan Kremlini'ndeki kazılar sırasında arkeolog Alfred Khalikov, zengin mezar kalıntılarıyla iki beyaz taş mozolenin temellerini keşfetti. Han'ın ikametgâhında bulunuyorlardı ve keşfedilen yer büyük olasılıkla hanların ve ailelerinin mezarlarıydı. 15. yüzyıla tarihlenen ve 35-40 yaşlarında olduğu tespit edilen bir erkek cenazesi bulunuyordu. Kapsamlı bir analiz, 1990'ların sonunda Han Mahmud'un gömüldüğü sonucuna varmayı mümkün kıldı.
Görünümün antropolojik restorasyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]1994 yılında, T. S. Baluyeva liderliğindeki bir grup Moskova antropologu, hanın görünümünü restore etti.
Ölen kişi, Moğol antropolojik tipinin Orta Asya varyantının belirgin bir temsilcisiydi. Büyük elmacık kemikleri olan yüz, dar yarık gözler, göz kapağının sarkan kıvrımı, düz, hafif çıkıntılı burun. Kol kemiklerinin ve kafatasının oksipital kısmının yapısal özellikleri, atın sürülmesi sırasında meydana gelen uzun süreli fiziksel eforu gösterir: omuzları geriye yatırılmış düzleştirilmiş bir sırt ve hafif eğik bir kafa. Bir dizi işaret, göçebe yaşamın özelliği olan diyette mevsimsellikten bahseder.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2022.
- ^ https://web.archive.org/web/20210427190733/ [yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2022.