Maia Çiburdanidze

Maia Çiburdanidze
მაია ჩიბურდანიძე
Maia Çiburdanidze; მაია ჩიბურდანიძე
	Maia Çiburdanidze 1984'te Selanik'te
Doğum	17 Ocak 1961 (64 yaşında); Kutaisi, Gürcistan SSC, Sovyetler Birliği
Vatandaşlığı	Sovyetler Birliği ; Gürcistan
Dünya Kadınlar Şampiyonluğu	1978-1991
FIDE unvanı	Büyükusta (1984)
En yüksek ELO	2560 (Ocak 1988)
En yüksek FIDE derecesi	48 (Ocak 1988)

Maia Çiburdanidze (Gürcüce: მაია ჩიბურდანიძე; d. 17 Ocak 1961), Gürcü satranç oyuncusudur. 1978'den 1991'e kadar sahip olduğu altıncı Dünya Kadınlar Satranç Şampiyonu ve Hou Yifan tarafından bu rekorun kırıldığı 2010 yılına kadar en genç olanıydı. Çiburdanidze dokuz kez Kadınlar Satranç Olimpiyatları'nı kazandı.^[1]

Gençliği ve kariyeri

Maia Çiburdanidze Kutaisi, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği'nde doğdu ve 8 yaşında satranç oynamaya başladı. 1976'da SSCB kızlar şampiyonu oldu ve bir yıl sonra Kadınlar Sovyet Satranç Şampiyonasını kazandı. 1977'de FIDE tarafından Kadın Büyükusta unvanına layık görüldü.

Henüz 13 yaşındayken 1974 Braşov kadınlar uluslararası turnuvasında ilk kez galip geldi ve 1976/77 kadınlar dünya şampiyonası döngüsüne girmeden önce 1975'te Tiflis'te başka bir turnuva kazandı.

Oyun tarzı sağlam, ancak agresif ve klasik ilkelere iyi oturmuş; kariyerinin başlarında koçu olan üst düzey bir Sovyet eğitmeni olan Eduard Gufeld'den etkilendi.

Kadınlar Dünya Şampiyonu (1978-91)

Çiburdanidze, Tiflis Kadınlar Bölgeleri Arası'nı (1976) ikinci olarak bitirdi ve böylece 1977 adaylık maçlarına katılmaya hak kazandı. Adaylar Finali'ne kadar ilerledi ve Alla Kuşnir'i 7½ - 6½ yenerek Gürcistan'ın Pitsunda kentinde hüküm süren kadın dünya şampiyonu Nona Gaprindaşvili'ye karşı bir dünya şampiyonluğu maçı yaptı. Çiburdanidze, Gaprindaşvili'yi 8½ – 6½ yendi.

Unvanını dört kez başarıyla savundu. 1981'de Borcomi'de Nana Alexandria ile 8-8 çizerek unvanını korudu. Üç yıl sonra Rusya'nın Volgograd kentinde İrina Levitina ile oynadı ve 8½ – 5½ kazandı. Sonraki savunma 1986'da Sofya'da Alina Hmelevskaya'ya karşı geldi ve Çiburdanidze 8½-5½ kazandı. 1988'de Gürcistan'ın Telavi şehrinde Nana Ioseliani'yi 8½ – 7½ yendi.

FIDE, 1984'te ona Büyükusta unvanını verdi.^[2] Gaprindaşvili'den sonra unvanı alan ikinci kadındır.

Unvanını kaybetmesi

Çin'den Xie Jun, Şubat 1991'de dünya şampiyonası için mücadele etme hakkını kazandı. Çiburdanidze Manila'da genç Çinli oyuncuya karşı 8½ – 6½ farkla kaybetti.

Dünya şampiyonluğunu yeniden kazanmaya çalıştı, ancak Çinli kadınların ve ürkütücü Polgár kız kardeşlerin yükselişiyle bu zor oldu ve 1991'den beri en iyi performansı 1994 Tilburg Adayları turnuvasında 1. oldu ve playoff'u Zsuzsa Polgár'a 5½ – 1½ ile kaptırdı. Daha sonra nakavt formatını onaylamasa da son yılların dünya şampiyonalarına girdi. 2001'de yarı finallere ulaştı, sadece şampiyonluğu kazanmaya devam eden Çinli Zhu Chen tarafından elendi. 2004'te tekrar yarı finale yükseldi ve şampiyonluğu kazanmaya devam eden Antoaneta Stefanova'ya kaybetti.

Diğer satranç başarıları

Çiburdanidze, kadın satrancılardan etkilenmedi ve Hou Yifan gibi erkeklerle oynamayı tercih etti.^[3] Dünya çapında erkek turnuvalarında yoğun olarak oynadı ve en iyi formu 1980'lerde ve 1990'ların başında görüldü. Yeni Delhi (1984) ve Banja Luka (1985) turnuvalarında 1. oldu ve sonraki on yılda Belgrad'da (1992), Viyana'da (1993) ve Lippstadt'ta (1995) 1. oldu.

1980'lerin kadın olimpiyatlarına hakim olan SSCB ekibinin kilit bir üyesiydi ve Gürcistan 1990'da Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazandığında, 1992, 1994, 1996 ve 2008 yıllarında dört altın madalya kazanan yeni Gürcü millî takımında 1. masada oynadı.

Ayrıca, Gürcistan'ın altın madalya kazandığı 1997 Avrupa Takım Şampiyonası'nda ve Eylül 2001'de Batum'da (Gürcistan) yapılan 1. Avrupa - Asya Kıtalararası hızlı oyun maçında oynadı. Asya kadınlar bölümünü 21½ - 10½ arasında Maia'nın 3½ katkı payı ile kazandı. 2008 Dresden Olimpiyatı'nda, altın madalya kazanan (1. sıra) Gürcistan için 1. masada oynadı ve ayrıca en iyi performans için altın madalya (2715 puan) kazandı.

Diğer

Ülkesi tarafından birçok kez onurlandırıldı ve satranç başarılarını kutlamak için birkaç posta pulu bile tasarlandı. Moğolistan 1986'da İrina Levitina'ya karşı 1984 dünya şampiyonası maçındaki oyunlarından birinde bir pozisyonu gösteren bir hatıra pulu çıkardı.

Maia Çiburdanidze, satrancın en yüksek seviyelerinde başarılı olan birkaç kişiden biridir. Kendisinin ve diğer Gürcü kadınların film yıldızları gibi kapıldığı ülkesinde oyunun itibarını daha da artırmaya yardımcı oldu.

Kaynakça

^ "OlimpBase :: Women's Chess Olympiads' Overall Statistics". olimpbase.org. 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2020.
^ Gaige, Jeremy (1987), Chess Personalia, A Biobibliography, McFarland & Company, s. 70, ISBN 0-7864-2353-6
^ Chiburdanidze's visit to the U.S. during Perestroika 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Wendy Starbuck at chessdryad.com

Konuyla ilgili yayınlar

"Maia Chiburdanidze", New In Chess, #7, ss. 66-68, 1986

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Maia Çiburdanidze ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Maia Çiburdanidze 8 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 365Chess.com'da satranç oyunları
Chessgames.com'da Maia Çiburdanidze profili

[1] "OlimpBase :: Women's Chess Olympiads' Overall Statistics". olimpbase.org. 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2020.

[2] Gaige, Jeremy (1987), Chess Personalia, A Biobibliography, McFarland & Company, s. 70, ISBN 0-7864-2353-6

[3] Chiburdanidze's visit to the U.S. during Perestroika 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Wendy Starbuck at chessdryad.com

[1]

[2]

[3]