Makrositoz
Makrositoz
 | |
|---|---|
| Uzmanlık | Hematoloji |
| Belirtiler | Nefes darlığı, güçsüzlük, kalpte üfürüm, taşikardi |
| Nedenleri | B12 eksikliği, folat eksikliği, malabsorbsiyon, alkolizm |
| Risk faktörü | Kemik iliği iflası, hematolojik maligniteler |
Makrositoz, kırmızı kan hücrelerinin normalden büyük olması durumudur.[1] Bu irileşmiş hücrelerin (makrositler) ortalama gövde hacmi, analizi yapan laboratuvarın veya cihazın belirlediği değerin (>110 FL) üzerinde ölçülür.[2] Periferik kan mikroskop altında incelendiğinde bu hücreler normal eritrositlerden büyük gözükür. Makrositoz, yenidoğanların periferik kanında yaygın görülür.[3] İyi huylu veya daha ciddi birçok duruma işaret edebilir.
Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Makrositler yuvarlak veya oval olabilir. Oval makrositler (megalositler);[4] diseritropoez ile ilişkilendirilen megaloblastik anemi, miyelodisplastik sendromlar, Fanconi anemisi ve konjenital diseritropoetik anemi gibi durumlarda gözlenir.
Nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsanlarda makrositozun en yaygın nedenleri alkolizm ve B12 veya folat (B9) vitaminlerinin eksikliğidir.[5] Bunlar kırmızı kan hücrelerinin üretimi ve gelişimini etkileyerek anormal büyümelerine neden olabilmektedir. Makrositozun bir diğer nedeni iyi huylu ailesel makrositozdur ve belirti göstermez.[6] Bu durumda kırmızı kan hücreleri iri boyutlarına karşın genelde normal işlevlerini sürdürürler. Makrositozun nedenleri arasında şunlar vardır:
- B12 veya folat eksikliği ya da bunlardan birinin metabolizmasının bozulması sonucu ortaya çıkan megaloblastik anemi. Nedenleri:
- Besin yetersizliği, (örn. sıkı veganlık)
- Artan besin ihtiyacı
- Pernisyöz anemi
- Malabsorbsiyon sendromları
- Alkolizm
- Sigara içiciliği
- Hemoliz veya kan kaybına bağlı retikülositoz
- Hipotiroidizm
- Miyelodisplastik sendromlar (MDS)
- Konjenital diseritropoetik anemi
- Aplastik anemi ve kemik iliği iflasına yol açan sendromlar
- Bazı kalıtsal hastalıklar
- Homosistinüri
- Lesch-Nyhan sendromu
- Folat metabolizmasını etkileyen enzim eksiklikleri
- Karaciğer hastalığı
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Folat ve pürin antagonisti ilaçlar, tirozin kinaz inhibitörleri, HIV tedavileri vs.[kaynak belirtilmeli]
Komplikasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Makrositoz tek başına komplikasyona neden olmaz. Prognoz, makrositozun nedenine bağlıdır.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kaferle, Joyce; Strzoda, Cheryl E. (1 Şubat 2009). "Evaluation of macrocytosis". American Family Physician. 79 (3): 203-208. ISSN 0002-838X. PMID 19202968. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Mayıs 2025.
- ^ Woodruff, James N.; Blanchard, Anita K. (11 Haziran 2016). Primary Care of Adult Women, An Issue of Obstetrics and Gynecology Clinics of North America (İngilizce). Elsevier Health Sciences. ISBN 978-0-323-44623-5.
- ^ Bain, Barbara J. (20 Ocak 2015). Blood Cells: A Practical Guide (İngilizce). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-81733-9.
- ^ Anderson, Shauna Christine; Poulsen, Keila (2003). Atlas of Hematology (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-2662-7.
- ^ Pacholok, Sally; Stuart, Jeffrey J. (1 Ocak 2011). Could It Be B12?: An Epidemic of Misdiagnoses (İngilizce). Linden Publishing. ISBN 978-1-61035-065-5.
- ^ "Macrocytosis: Practice Essentials, Pathophysiology, Etiology". 7 Ekim 2022. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Mayıs 2025.