Mastit

Mastitis
Uzmanlık	Jinekoloji, aile hekimliği

Mastitis memelilerde görülen bir meme iltihabıdır. İnsanda oldukça nadir olarak rastlanır. İltihaplı meme kanseri de mastitise benzer belirtiler gösterir.

Genel olarak hamilelik döneminde görülen ve hamilelik dönemi dışında görülen olmak üzere ikiye ayrılır. Mastit doğumdan sonra ortaya çıkıyorsa mastitis puerperalis ve başka zamanlarda ortaya çıkıyorsa mastitis nonpuerperalis denir. Mastitin ağırlığı farklı şekilde ortaya çıkar ve bazen sağuk sarğı (hidroterapi)ile tedavi yeterli iken bazen de ilaç gerekebilir.

Mastitis Puerperalis

Hamilelik sırasında ve lohusalıkda görülen türü, süt verme döneminde süt kanallarının tıkanması yüzünden oluşur. Gögüs etrafında veya meme uçlarında oldukça ağrılı bölgeler oluşr ve ateşe veya grip benzeri belirtilere yol açar. Mastitis yüzünden emzirmeyi bırakmaya gerek yoktur, aksine emzirme tıkanan süt kanallarının açılmasında en etkili yollardan biridir ve bebeğe herhangi bir zararı yoktur. Bebeği ani olarak sütten kesme de mastitise benzer belirtilere yol açar.

Mastitis basit tıkanıklıklardan, ağrıya, ateşe varan çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda aşırı ateş hastanın antibiyotik ile tedavisini gerektirebilir. Yalnızca %10 kadarı ameliyatla çıkarılmayı gerektirecek abseslere yolaçar.

Mastitis Nonpuerperalis

Hamilelik dışında görülen türüne ise genellikle 60 yaşını aşmamış ve doğurgan olan kadınlarda rastlanır. Yeni doğan bebeklerde de veya ergenlik öncesi çocuklarda nadir olarak görülebilir.

Ergenlik öncesi mastitis ergenliğin ilk dönemlerinde yahut ergenlikten hemen önce kız ve erkek çocuklarda görülür. Herhangi müdahaleyi gerektirmeden kendiliğinden iyileşir.

Teşhis

Göğüs iltihaplanması, ağrı, kızarma ve göğüs ısısının artması gibi şekillerde kendini belli ettiğinden teşhisi kolaydır. Bu belirtilerin varlığı hâlinde bir hekime başvurmak gerekir, çünkü göğüs iltihaplanması ağrıya sebep olduğu gibi göğüsteki ur da aynı şekilde rahatsızlık verir.

Belirtiler

Genellikle memenin yalnız bir bölümünde ve meme ucu ve başına yakın yerlerde, göğsün yukarı ve iç yanlarında şu belirtilere rastlanır:

• Kızarıklık
• Ağrı
• Hissedilir bir kütle
• Bölgesel ısınma
• Şişmiş lenf düğümleri
• Abses

Hamilelik sırasında olan mastitiste gribe benzer belirtilere rastlansa da bunun dışındaki durumlarda bu belirtilere rastlanmaz.

Süt akamamasının belirtileri

• Göğsün gergin olması, sıkınca ağrı vermesi
• Emzirdikten sonra çok az veya hiç rahatlama olmaması
• Kızarmış ve ısınmış deri
• Meme ucunun yaralanması
• Koltukaltı bezelerinin şişmesi
• Göğüs iltihaplanmasının baş ve eklem ağrısına sebep olması ve vücut ısısına sebep olması

Süt akmamasının önemli sebepleri

• Süt akışını oxytocin yetersizliği nedeniyle azalması
• Süt kanallarının tamamen boşanmaması
• Meme ucunun yara olması
• Süt akışının yara nedeniyle engellenmesi
• Göğüs dokusunun yaralanması

Mastitin sebebi

Mastitin yani doğumdan sonra ortaya çıkan göğüs iltihaplanmasına % 95 oranında stafilokokken ve stafilokkus aureus isimli bakteriler tarafından sebep olur. Ayrıca proteus ve escherichia coli isimli bakterilerde iltihaplanmaya sebep olur. Annenin stresli olması nedeniyle süt kanalları yeterince uyarılmaz ve böylece kasılma olmasa süt kanallarında yığılma olur ve buda iltihapa sebep olur. Mastitis non puerperalis doğum ve emzirme ile ilgili olmasa da, bu iltihapa da bakteriler sebep olur.

Mastit rahatsızlıkları

Mastit genellikle doğumdan sonra tek taraflı olarak göğsün kızarması ve ısınması şeklinde kendini gösterir. Emzirmede göğüs ağrısına sebep olur ve tam olarak da göğüsteki süt boşalmaz. Buna ilavetten koltuk altı bezlerinde şişme görülebilir. Doğumla ilgisi olmayan mastitte (mastitis nonpuerperalis) ise önce göğüs ağrısı sonra ise meme ucunda iltihaplanma görülür.

Tedavi

Emzirmeden önce göğsün masajlanması ve ısıtılması süt kanallarının açılmasına yardım edecektir. Ağrıyı dindirmek için süt kaybedilmek istenmediği takdirde soğuk kompres kullanılabilir. Bebeğin sürekli olarak iltihaplı olan memeden emzirilmesi tavsiye edilir (ancak diğer meme de ihmal edilmez). Ancak bebek sütün içerdiği tuza ve tadına göre ilk başlarda emmeyi istemeyebilir.

Memedeki çatlaklar ve eziklikler enfeksiyon ihtimalini artırır. Dar kıyafetler ve oturmayan sütyenlerde baskı yaparak memelerde sorunlara probleme yol açabilir. Ayrıca emzirme sırasında bebeğin burnundan gelen akıntıdan da mikrop kapılabilir. Bu yüzden emzirmeden önve bebeğin burnunun boşaltılması yerinde olacaktır.

Çok ağır durumlarda süt vermeyi durdurmak ve süt kesici ilaçların alınması gerekebilir.

Sınıflandırma	D ICD-10: N[1] ICD-9-CM: 611.0 MeSH: D008413 DiseasesDB: 7861 SNOMED CT: 45198002
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 001490