Mehmed Kemaleddin Efendi
| Mehmed Kemaleddin Efendi | |
|---|---|
| Elazığ Müftüsü | |
| Görev süresi 1915 - 16 Ağustos 1927 | |
| Yerine geldiği | Müftü Faik Efendi |
| Yerine gelen | Mustafa Kemal Efendi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1866 Harput, Ma'mûretü'l-Azîz Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1936 Elazığ, Türkiye |
| Defin yeri | Meteris Mezarlığı, Harput |
| Bitirdiği okul | Kamil Paşa Medresesi |
| Mesleği | Din adamı |
| Dini | İslam |
Mehmed Kemaleddin Efendi (1866-1936), Osmanlı'nın son dönemi ile Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde Elazığ müftülüğü yapmış din adamı ve müderris.[1] 1866'da Harput'ta doğdu. Ailesi Harput'ta "Efendigil"[2] olarak tanınan, tanınmış alim ve müftüler yetiştiren bir ailedir. Babası da bir âlim olan Abdülhamid Hamdi Efendi'dir.
Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]1889 yılında Kâmil Paşa Medresesi'nden icazet aldı. Şam'da Bedreddin Efendi'den de hadis dersleri aldı. Babasının 1902 yılında ölümüne kadar babasının yerine ders verdi. 1902 yılında müderrisliğe atandı. Ayrıca Sara Hatun Camii'nde de hadis dersleri verdi.[3]
Memuriyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Mehmed Kemaleddin, 1897-1906 yılları arasında Ma'muratu'l-Aziz Askeri Rüşdiyesi'nde Arapça dersleri verdi. 1906-1915 yılları arasında da Elazığ Lisesinde aynı görevi sürdürdü. 1915'te Elazığ Müftülüğüne tayin edildi. Aynı yıl içinde ayrıca Harput Medresesi'nde tefsir, hadis ve fıkıh müderrisi oldu. Elazığ müftülüğü görevini sürdürürken 1926 yılında Şark İstiklal Mahkemesi tarafından Samsun'a sürgün edildi ve müftülük görevinden azledildi.[4][5] Daha sonra Harput'a dönmesine izin verildi. Fakat burada kendisine herhangi resmi bir görev verilmedi. Kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Ömrünün son döneminde memuriyetten ihracı nedeniyle sıkıntı çeken Mehmed Kemaleddin Efendi, 1934 yılında prostat kanserine yakalandı. Tedavi için iki kez İstanbul'a gitse de 1936 yılında bu hastalık nedeniyle öldü. Mezarı Harput'taki Meteris Mezarlığı'nda yer almaktadır.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Mehmed Kemaleddin Efendigil, medrese geleneğinde yetişmiş ve İslam ilimlerinin tümünde ders verebilecek yetenekte bir müderristir. Asıl uzmanlığı ve branşı Arapça ve hadis ilmidir. Eserleri genellikle Arapça eserlerin Türkçeye çevirisidir. Yazdığı kitaplar şunlardır:
- Kaside-i Münferice Tahmisi'nin şerhi
- Kaside-i Tantaraniyye şerhi: Tantaranî (ö. 1092) tarafından Selçuklu veziri Nizamülmülk için yazılan methiye.
- Hamriyye-i İbn-i Farız şerhi olan Levami-i Cami şerhi
- Kaside-i Feride (çeviri)
- Makamat-ı Sufiyye (çeviri)
- Mertebe-i Hakani (çeviri)
- İlmin Yüceliği
- Edebiyat Makaleleri
- Hayr-ı Ümmet
- Mülahaza-i Edebiyye
Yayınlanmamış kitapları ise şunlardır:
- Muallakat-ı Seb'a Şerhi
- Lamiyyetu'l Arab (çeviri): Cahiliye devri Arap şairlerinden Şenferâ'nın (ö. 525) kasidesi.
- Lamiyyetu'l-Acem (çeviri): Arap şairi Tuğrai'nin (ö.1121) kasidesi
- Nebzetün mine'l vukuf
- Miftah-ı Harabat
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Karataş, Ahmet. “Harput Ulemâsından Müderris-Müftü Mehmed Kemâleddin Efendi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49/49 (Aralık 2015)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Karataş, Ahmet (26 Ocak 2016). "Harput Ulemâsından Müderris-Müftü Mehmed Kemâleddin Efendi". Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 49 (49): 29-126. doi:10.15370/muifd.03628. ISSN 1302-4973.
- ^ "Kemâleddin Harputî Efendi'nin Şiirleri". 2016. ISSN 1302-4973.
- ^ Dünü ve Bugünüyle Harput Sempozyumu, 24-27 Eylül 1998, Elazığ, II. Cilt, Doç. Dr. Fikret Karaman
- ^ "Sürgüne Gönderilen Müftü". Sürgüne Gönderilen Müftü. 26 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2025.
- ^ "Harputlu Mehmed Kemâleddin Efendi'nin vefatı (Müftü)". www.yeniakit.com.tr. 2 Şubat 2025. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2025.