Mele (dinî ünvan)

Mele, Türkiye'nin doğu ve güneydoğusunda gayriresmî olarak imam görevi yapan çoğunlukla Kürt din âlimi. Kökeni Molla sözcüğü olan mele isminin, melle veya mala şeklinde telaffuzlarına da rastlanır. Günümüzde yaklaşık 1000 civarı olduğu düşünülmektedir.

Mele olarak yetiştirilecek kimseler küçük yaşta (genellikle 13 civarı) yerel imkânlarla kurulmuş ve medrese olarak adlandırılan okullarda, çoğunlukla yatılı olarak, eğitime alınırlar. Geniş bir yelpazeyi kapsayan derslerin çoğunluğu Arapça olarak verilir. Nahiv(Arapça gramer), silsile-i kutup, Farısi (Farsça) ilmi, mantık, mecaz ve belagat gibi dersler verilir. Okuldaki öğrenciler arasında sıkı bir kıdem hiyerarşisi mevcuttur. 20 yaşına gelen öğrenciler mele olarak mezun olurlar.

Günümüzde çoğunluğu Diyarbakır, Van, Muş, Bitlis, Siirt ve Bingöl'de olmak üzere az sayıda okul kalmıştır. Bu okullarda yaklaşık 15-20 öğrenci aynı anda eğitim görebilmektedir.

Mele açılımı

Günümüzde melelerin birçoğu gayriresmî olarak imamlık yapmaktadır. Doğu ve güneydoğudaki bazı camilerde köyün melesinin adı "fahrî imam" şeklinde cami tabelasında bulunur. 2011 Aralık ayında AK Parti hükûmeti, Doğu'da mele denilen, (resmi) din eğitimi almadığı halde din bilgisi olan, toplum tarafından saygı gören isimlerden terörün azaltılması konusunda faydalanmak istedi. Bundan dolayı yaklaşık 1000 mele, 6 aylık bir kurs ile imam olarak atandı. Bu girişim bazı çevrelerce hükûmetin dini kullanarak Kürtleri asimilasyon girişimi olarak değerlendirildi. Fakat melelerden bir kısmı batı illerine de atandı. Böylece medrese mezunu olup da resmi eğitimi olmayan birçok mele Diyanet'te görev aldı.