Meleki Hatun
Meleki Hatun (veya Meleki Kalfa), Kösem Sultan ve Turhan Hatice Sultan döneminde bir dönemler harem hazinedarlığı yapmış baş hizmetlidir. Meleki, başlangıçta Kösem Sultan'ın hizmetinde bulunan sultanın en gözde cariyelerinden birisiydi.[1] Kösem'in şehzadeleri ve Turhan Sultan'ın oğlu IV. Mehmet'in dadılığını üstlendi.[2] Bu dönem içerisinde şehzadenin annesi Turhan Sultan ile yakınlaşmaya başladı. Kösem Sultan'ın IV. Mehmet'i öldürüp yerine II. Süleyman'ı tahta çıkartmak için Helvacıbaşı Üveys Paşa'dan istediği zehirli şerbet ile yapılacak olan suikast planını Turhan Sultan'a iletti.[3][4] Suikast planının ifşa olması sebebiyle padişah koruma altına alındı ve Kösem Sultan'ın idamı için fetva çıkartıldı. 2 Eylül 1651 tarihinde sarayda yapılan baskın neticesinde Kösem Sultan boğularak idam edildi.
Meleki bu tarihten itibaren Turhan Sultan'ın en sadık ve gözde cariyelerinden birisi oldu ve sarayda hizmet vermeye devam etti. Ardından azat edildi ve eski bir Enderun üyesi olan Şaban Halife ile evlendirildi.[1] Evlenip saray dışında yaşamaya başlasa bile saray ile bağlantısını kopartmadı. Şaban Halife ile birlikte saraya dilekçe veren insanların için aracı olarak hizmet etmeye başladı. Meleki kadınların dilekçeleriyle ilgilenirken, Şaban Ağa erkeklerin dilekçeleri ile ilgileniyordu. Çiftin saray ile bağlantılarını suistimal ederek nüfuz sahibi olması halk tarafından tepki topladı.1656 tarihinde İstanbul'da başlayan Vaka-i Vakvakiye olarak bilinen ayaklanma sonucunda Meleki Hatun ve kocası öldürüldü.[5]
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2010 yılında vizyona giren Mahpeyker: Kösem Sultan filminde Bulut Köpük tarafından canlandırıldı.
- 12 Kasım 2015'te Star TV'de başlayan Muhteşem Yüzyıl Kösem dizisinde Melis Kara, Ahsen Eroğlu ve Şeyma Burcu Gül tarafından canlandırıldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Anne Walthall (2008). Servants of the Dynasty: Palace Women in World History (İngilizce). s. 90-91. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.
- ^ "Tarihî Romanlarımızda Üç Haseki Sultan(Hurrem Sultan, Safiye Sultan, Kösem Sultan)". ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ. 2006. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Erhan Afyoncu, Ahmet Önal, Uğur Demir (2010). Osmanlı İmparatorluğu'nda askeri isyanlar ve darbeler. Yeditepe Yayınevi. s. 121.
- ^ Uyar, Demet Dimitra. "Kösem Sultanın öldürülmesi". 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Mayıs 2024.
- ^ Lucienne Thys-Senocak (2017). Ottoman Women Builders The Architectural Patronage of Hadice Turhan Sultan (İngilizce). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.