Metrik sistem
Metrik sistem veya metrik birimler, 1795 yılında Fransızlar tarafından tanıtılan, uzunluk için metre ve ağırlık için kilogram temel birimlerine dayalı (mètre des Archives ve kilogramme des Archives), uluslararası kabul görmüş ondalık tabanlı ölçüm sistemidir.[1] Yıllar içinde, metre ve kilogram tanımları revize edilmiş ve metrik sistem diğer birçok birimi de içine alacak şekilde genişletilmiştir. Metrik sistemin on dokuzuncu yüzyılın sonları ve yirminci yüzyılın başlarında değişik varyantları görülmüş olsa da, terim şimdi sıklıkla dünyanın hemen hemen her ülkesinde resmî ölçüm birimi olan "Uluslararası Birimler Sistemi" ("SI")[Not 1] ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Metrik sistem Amerika Birleşik Devletleri'nde ölçü birimi olarak resmen 1866 yılında kabul edilmişse de, ABD hâlen bu sistemi resmî olarak kullanmayan tek sanayileşmiş ülkedir. Birleşik Krallık ise resmî amaçlar için metrik sistemi kullanmasına rağmen, özellikle halk arasında İmparatorluk Ölçü Birimleri kullanımı daha yaygındır ve yasal olarak çeşitli durumlarda İmparatorluk Birimleri kullanılmaktadır.
Sistemin mimarları herkes için eşit ve erişilebilir bir sistem hazırlamak istemiş olmalarına rağmen, sonradan standartların korunabilmesi için hükûmetlerin veya onaylanmış diğer yetkililerin gözetiminde korunan prototiplerin hazırlanması gerektiği anlaşılmıştır. Prototipler, 1875 yılında yapılan Ağırlıklar ve Ölçümler Genel Konferansına (CGPM) kadar Fransız hükûmeti tarafından muhafaza edilmiştir.[Not 1] Bu tarihten sonra ise uluslararası organizasyona geçmiştir.
Başından itibaren, metrik sistemin ana özellikleri; birbiriyle ilişkili temel birimleri içeren standart setler ve 10'un katlarını belirten önekler alarak genişletilebilen birimlerdir. Bu temel birimler çok sayıda ölçü biriminin yerini alabilecek daha büyük ve daha küçük birimler türetmek için kullanılır. Sistem ilk olarak ticari kullanım için geliştirilmiş olmasına rağmen, standartların yükselmesi ile birimler bilim ve mühendislik için uygun hâle gelmiştir.
Özellikle 19. yüzyılın sonlarında, tüm metre ve kilogramlar aynı tanımlara dayalı olsa bile, farklı bilimsel ve mühendislik disiplinleri tarafından metrik sistemin koordinasyonsuz kullanımı karışıklık yaratmaktaydı. 20. yüzyılda bu birimleri rasyonalize etmek için çalışılmış ve 1960 yılında Ağırlıklar ve Ölçümler Genel Konferansı'nda o zamandan bu yana uluslararası kabul görmüş standart metrik sistem oluşturulmuş ve Uluslararası Birimler Sistemi ismiyle yayınlanmıştır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- CBC Radio Archives15 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. For Good Measure: Canada Converts to Metric
