Minimizasyon (psikoloji)

Minimizasyon (azımsama), tam inkârın mantıksız olduğu durumlarda rasyonelleştirme ile inkârın birleşiminden oluşan bir aldatma türüdür . Abartmanın tam tersidir. Bir olayın veya duygunun önemini küçümsemek ya da onları önemsiz gibi göstermek, suçluluk duygusuyla başa çıkmada sıkça rastlanan bir stratejidir. Minimizasyon ile ilgili kelimeler şunlardır:

• küçümsemek
• dikkate almamak
• önemsiz göstermek
• örtmece
• geçersiz kılmak
• hafife almak
• az göstermek
• küçültme
• küçültmek
• önemsizleştirmek
• ehemmiyet vermemek
• tefrit etmek

Manipülatif istismar

Azımsama, bir manipülasyon tekniği olarak kullanılabilir:

• Suistimal eden kişilerin ve manipülatörlerin, tartışılmaz gerçeklerle yüzleştiklerinde kabahatlerini önemsiz gibi gösterdikleri gözlemlenmiştir.
• Suistimal eden kişilerin ve manipülatörlerin, kurbanlarının olumlu özelliklerini (yetenekler, beceriler vb.) küçümsedikleri gözlemlenmiştir.

Israrlı takipçiler ve suçlu şüphelilerin sergilediği tipik psikolojik savunmalar arasında inkâr, rasyonelleştirme, azımsama ve suçun kurbana yansıtılması vardır.

Minimizasyonun manipülatif bir teknik olarak kullanıldığı bir varyasyonu da, ortaya özgecil sebepler sürmektir: "Bunu bencil olduğum için ya da kazanç için yapmıyorum, kamu yararıyla ilgilenen sosyal olarak bilinçli bir insan olduğum için yapıyorum."

Bilişsel çarpıtma

Minimizasyon, bilişsel çarpıtma şeklinde de olabilir:

• Olumsuz duyguları kabul etmek ve onlarla ilgilenmekten kaçınmak için olumsuz duygulara sebep veren olayların etkisi ve önemi azaltılır.
• Birinin davranışının başkaları üzerindeki olumsuz etkileriyle bilinçli bir şekilde yüzleşmekten kaçınmak için o olumsuz etkilerin farkındalığı azaltılır.
• Kişiler arası yüzleşmeden kaçınmak için, başkalarının davranışlarının kendi üzerindeki etkisinin algılanması azaltılır.

Örnekler

• Alayın veya hakaretin sadece bir şaka olduğunun söylenmesi.
• Kötü hizmetten şikayet eden bir müşteriye, bu tür şikayetlerin yaygın olmasına rağmen diğer müşterilerden nadiren alındığının söylenmesi.
• Bir organizasyondaki sorunlar, gerçekte çok yaygın ve sistemsel iken sorunların kaynağı olarak birkaç çürük elmanın gösterilmesi.
• Patronunuzun sizi kibar bir şekilde reddetmek yerine sizi yönlendirmesi. (gerçek kanıtlar olsun ya da olmasın)

Okul zorbalığı, bir şaka olarak görülüp küçümsenebilir.

Okulda zorbalık, bazen akranlar veya öğretmenler tarafından gayri resmi olarak teşvik edilen, ritüelleştirilen ve hatta bir çeşit eşek şakası olarak küçümsenen bir tür mağduriyet veya fiziksel istismardır. Şaka ile zorbalık arasındaki temel fark, zorbalık eyleminde, zorba ile mağdur arasında eylem sürecinin de ötesinde kalıcı bir güç eşitsizliği kurulmasıdır.

Yetersiz ifadeler

Yetersiz ifadeler, bir şeyin olduğundan daha az gösterildiği bir konuşma şeklidir. Yetersiz ifadeler, İngilizce konuşulan kültürlerde, özellikle İngiliz mizahında, mizahın temelidir. Bu mizahi biçimde, yetersiz ifadenin gerçek anlamda yorumlanmaması beklenir.

Daha sert ya da kırıcı ifadeler yerine kibar ifadelerin kullanıldığı örtmece ile ilişkili ancak birbirinden farklıdırlar.

Öz saygı/depresyon

Olayları önemini azaltacak şekilde yeniden tanımlamak, kişinin benlik saygısını korumanın etkili bir yolu olabilir. Depresyonla (klinik, bipolar ve kronik depresif duygudurum bozuklukları ile siklotimi olanlarda bulunur) ilgili sorunlardan biri tersini yapma eğilimidir: olumlu şeyleri önemsememe, övgüyü dikkate almama ve kişinin kendi başarılarını görmezden gelmesi. Öte yandan, Alfred Adler’in nevrozla savaşmak için kullandığı tekniklerden biri, nevrotik kişinin kendi semptomlarına yüklediği aşırı önemi -kişinin kendi hastalığıyla gurur duymasından dolayı ortaya çıkan narsisistik kazanımları- en aza indirmekti.

Sosyal Minimizasyon

Bir grubun, duyguları açığa vurma konusundaki genel fikir birliğini ifade eden ‘sergileme kuralları’, genellikle, poker suratında olduğu gibi, kişinin sergilediği duygu miktarını en aza indirgemeyi gerektirir. Ufak ihlalleri içeren karşılıklı sosyal aktarımlar, genellikle mağdurun sosyal kuralları ihlal eden davranışı ‘indirgeme sözcükleri’ kullanarak ‘Abartmaya değmez.’ gibi bir yorumla azımsamasıyla sonuçlanır. ‘İndirgeme sözcükleri’nin örnekleri ‘Önemli değil.’, ‘yalnızca biraz’, ‘çok az’ veya ‘sadece’ tarzı ifadelerdir. Bu örnekler özellikle inkâr etme amacında kullanışlıdır. Daha geniş çapta bakıldığında, bir şeyleri daha iyi veya nötr olacak şekilde yeniden adlandırmak da -ölüm için ‘tali hasar’ demek gibi- bir minimizasyon şeklidir.

Literatürdeki Örnekleri

Monty Python ve Kutsal Kase filminde, Kara Şövalye karakterinin olduğu bir sahnede, absürt seviyede bir minimizasyon örneği sergileniyor. Şövalyenin sol kolunun kesilmesine tepkisi “Bu sadece bir sıyrık.” oluyor. Karşılaştırdığımızda, Monty Python’ın Kirli Çatal eskizinde ise Monty Python ve Kutsal Kase filminde olan absürtlüğün tam tersi olan felaketleştirmeyi (katastrofize etmek) görürüyoruz.