Mirliva
Mirliva (Osmanlıca: ميرلوا[1]), Osmanlı Devleti'nin son dönemi ve Türkiye'nin ilk yıllarında kullanılan ve hala çoğu Arap ülkesinde bulunan, ferîk ile miralay rütbeleri arasında olan ve tarihi kullanım bakımından günümüz tuğgeneral rütbesine denk bir askeri rütbe.[2] Paşalık unvanı mirliva rütbesinden itibaren kazanılırdı.
Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Mirliva kelimesi mir (Osmanlıca: مير, kuman) ile liva (Osmanlıca: لوا, tugay) kelimelerinin birleşmesi sonucu oluşturulmuştur. Bu rütbeye sahip olanlar günümüzde büyüklükleri tugaya denk gelen askerî birimleri yönetmişlerdir. Fakat bu, bağlayıcı bir kuraldan ziyade teamül olarak uygulanıyordu.
Mesela Mahmut Şevket Paşa, mirliva rütbesiyle Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyaseti'ne atanmış ve 16. Kolordu komutanıyken 1 Nisan 1916'da Diyarbakır'da bu rütbeyi alan Mustafa Kemal Paşa ise Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığı görevinde bulunmuştur.
| Osmanlı askerî rütbeleri | ||
|---|---|---|
| 1909-1922 Osmanlı rütbeleri |
Günümüz Türkiyesindeki karşılığı | |
| Subaylar | ||
| Osmanlıca: Müşîr Osmanlıca: مشير |
Mareşal | |
| Osmanlıca: Ferîk-i evvel (Osmanlıca: Serdar) Osmanlıca: فریق أول |
Orgeneral | |
| Osmanlıca: Ferîk Osmanlıca: فریق |
Korgeneral | |
| Osmanlıca: Mirliva Osmanlıca: مير لوا |
Tümgeneral Tuğgeneral | |
| Osmanlıca: Miralay Osmanlıca: میر آلای |
Albay | |
| Osmanlıca: Kaymakam Osmanlıca: قائم مقام |
Yarbay | |
| Osmanlıca: Binbaşı Osmanlıca: بڭباشی |
Binbaşı | |
| Osmanlıca: Kolağası (Osmanlıca: Sağ Kolağası / Osmanlıca: Sol Kolağası) Osmanlıca: قول آغاسی |
yok | |
| Osmanlıca: Yüzbaşı Osmanlıca: یوزباشی |
Yüzbaşı | |
| Osmanlıca: Mülâzım-ı evvel Osmanlıca: ملازم أول |
Üsteğmen | |
| Osmanlıca: Mülâzım-ı sânî Osmanlıca: ملازم ثانی |
Teğmen | |
| Erbaşlar | ||
| Osmanlıca: Takımbaşı Osmanlıca: تقيم باشى |
yok | |
| Osmanlıca: Başçavuş Osmanlıca: باشچاوش |
Başçavuş | |
| Osmanlıca: Başçavuş muavini Osmanlıca: باشچاوش معاوني |
Üstçavuş | |
| Osmanlıca: Çavuş Osmanlıca: چاوش |
Çavuş | |
| Osmanlıca: Onbaşı Osmanlıca: اونباشی |
Onbaşı | |
| Erler | ||
| Osmanlıca: Nefer Osmanlıca: نفر |
Er | |
Mirliva rütbesi, 26 Kasım 1934 tarihli 2590 sayılı Lâkap ve Unvanların Kaldırılması Hakkındaki Kanun'un üçüncü maddesi gereğince iptal edildi. 9 Nisan 1935 tarihli 2295 sayılı Kararname ile kara mirlivaları için rütbenin karşılığı tuğgeneral, deniz mirlivaları için ise rütbenin karşılığı tuğamiral olarak belirlenmiştir, fakat kanunun çıktığı zamanda tümen komutanlığında bulunan mirlivalara tümgenerallik veya tümamirallik verilmiştir.[3]
Kara ve Hava Kuvvetleri Rütbe İşaretleri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
1933-1935 arası kullanılan mirliva rütbe işareti
-
1924-1933 arası kullanılan mirliva rütbe işareti
-
1920-1924 arası kullanılan mirliva rütbe işareti
-
1909-1922 arası kullanılan mirliva rütbe işareti
-
1876-1909 arası kullanılan mirliva rütbe işareti
-
1856-1876 arası kullanılan mirliva rütbe işareti
Deniz Kuvvetleri Rütbe İşaretleri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
1909-1935 arası kullanılan mirliva[a] rütbe işareti
-
1876-1909 arası kullanılan mirliva rütbe işareti
-
1861-1876 arası kullanılan liva paşa rütbe işareti
-
1856-1861 arası kullanılan liva paşa rütbe işareti
Mısır Krallığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Rütbe İşareti
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Mısır Krallığı tarafından kullanılan liwa' rütbe işareti
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 1909-1926 arası liva amiral
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://www.sevde.de/OsmanliTurkcesiSozlugu.pdf 7 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, s. 309
- ^ Erdal Aydın (2022). "Cumhuriyet Dönemi'nde Türetilen Yeni Rütbe Adlarının Kaynağı ve Yapılma Süreci" (PDF). BŞEÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2024.
- ^ "Resmî Gazete Arşivi" (PDF). 1935. 12 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Şubat 2025.
| Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Askerî tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |