Mizosofi

Bu maddenin Vikisözlük'e taşınması gerektiği düşünülmektedir. Bir ansiklopedi maddesinden çok, bir sözlük maddesine benzeyen bu metni Vikisözlük kriterlerine göre düzenleyerek, Vikisözlük'e taşıyabilirsiniz.ara Eğer maddeyi düzenleyerek ansiklopedik bir yapıya kavuşturabilirseniz, bu uyarıyı lütfen kaldırınız.

Mizosofi, bilgi ve/veya bilgelik düşmanlığı anlamına gelen kavram. Benzeri bir başka kavram mizolojidir.

Kelimenin köken bilgisi

Mizosofi, antik Yunancada nefret, tiksinti anlamına gelen μῑσέω (mīséō) ile yine antik Yunancada bilgi, bilgelik anlamına gelen σοφία (sophía) kelimelerinden türetilmiştir.

Kelimenin kaynağı

Kelime ilkin 1789'da Fransız yazar Abbé Capmartin de Champy'in 1789'da yayınlanan Philosophie des lettres, qui aurait pu tout sauver. Misosophie voltairienne, qui n'a pu que tout perdre adlı eserinde kullanılmıştır. Sözlüklerde ise ilk olarak 1878 yılında yayınlanan Charles Porterfield Krauth'in A Vocabulary of the Philosophical Sciences adlı sözlüğünde yer almıştır. İngilizce edebi eserlerde ise ilk kullanıldığı yer 1930'larda Samuel Taylor Coleridge'nin ölümünden sonra yayınlanan "Notes of Hooker" adlı eseri olmuştur. Coleridge'in eserinde kelimenin kullanıldığı bağlam şu şekildedir:

"Tür ve kaynak bakımından farklılık gösteren sadece iki felsefe okulu vardır ve olabilir. Düzey ve tâli farklılıklar pek çok olabilir; ancak bunlar farklı felsefeler değil deha, yetenek ve öğrenme derecelerine sahip farklı öğretmenler, farklı filozoflar tarafından yönetilen okulları oluşturmaktadır. Burada psiloloji (boş gürültü sevgisi) ve misosofi okulları söz konusu değildir."

Kelimenin sıfat biçimi olan Mizosofik (misosophical) Oxford Sözlüğüne göre 1937'de Philosophy: the journal of the British Institute of Philosophy adlı dergide kullanılmıştır.

Felsefe tarihinde mizosofi/mizoloji

Mizosofi kelimesine yakın bir ifade olan Misoloji Platon'un Phaedo diyaloğunda mizantropi ile yan yana anılır. Diyalogta geçtiği şekliyle Sokrates, ölüme mahkûm edilip cezanın infaz edilişinden önceki saatlerde öğrencilerine mizantropiyi bir kişinin doğru söylediğine inandığı bir diğer kişinin kötülüğünü ve güvenilmezliğini keşfettikten hiçbir insana güveninin kalmayışı ve söylediği hiçbir sözü kabullenmeyişi olarak tanımlar ve mizolojinin de benzer bir duygudan doğduğunu ifade eder.

Kaynakça

• OED: Oxford English Dictionary, Misosophy maddesi.
• Dale, Jacquette, "Socrates on the Moral Mischief of Misology" Argumentation (2014) 28:1–17
• Misosophy: hatred of wisdom https://praymont.blogspot.com/2020/04/misosophy-hatred-of-philosophy-label.html

Dış bağlantılar

• John J. Callanan, Kant on Misology and the Natural Dialectic
• Misosophy: hatred of wisdom
• David Robson, Misology: the hatred of reason and argument
• Dale Jacquette Socrates on the Moral Mischief of Misology