Moğol Kiril alfabesi
Moğol Kiril alfabesi (Moğolca : Монгол Кирилл үсэг, Mongol Kirill üseg ya da Кирилл цагаан толгой, Kirill cagaan tolgoi), modern Moğolistan devletinde Moğolcanın standart lehçesi için kullanılan yazı sistemidir. Büyük ölçüde fonemik bir yazıma sahiptir, yani bireysel seslerin temsilinde makul bir tutarlılık vardır. Geleneksel Moğol alfabesini kullanmaya devam eden Çin'in İç Moğolistan bölgesinde yazı sistemi olarak Kiril alfabesi benimsenmemiştir.
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Moğolca için kullanılan Kiril alfabesi aşağıdaki gibidir (ödünç alınmış sesler parantez içinde):
| No. | Kiril | Braille | Ad | IPA | ISO 9 | Standart romanizasyon (MNS 5217:2012)[1] |
Kongre Kütüphanesi |
Moğol el yazısı muadili |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Аа | ⠁ | а | a | а | ᠠ | ||
| 2 | Бб | ⠃ | бэ | p, pʲ | b | ᠪ | ||
| 3 | Вв | ⠺ | вэ | w̜, w̜ʲ | v | ᠸ | ||
| 4 | Гг | ⠛ | гэ | ɡ, ɡʲ, ɢ | g | ᠭ | ||
| 5 | Дд | ⠙ | дэ | t, tʲ | d | ᠳ | ||
| 6 | Ее | ⠑ | е | /ji/~/jɵ/ | e | ye | e | ᠶᠡ |
| 7 | Ёё | ⠡ | ё | /jɔ/ | ë | yo | ë | ᠶᠣ |
| 8 | Жж | ⠚ | жэ | tʃ | ž | j | zh | ᠵ |
| 9 | Зз | ⠵ | зэ | ts | z | ᠽ | ||
| 10 | Ии | ⠊ | и | i | i | ᠢ | ||
| 11 | Йй | ⠯ | хагас и | i | j | i | ĭ | ᠢ |
| 12 | Кк | ⠅ | ка | kʰ, kʲʰ, x, xʲ | k | ᠺ | ||
| 13 | Лл | ⠇ | эл | ɮ, ɮʲ | l | ᠯᠠ | ||
| 14 | Мм | ⠍ | эм | m, mʲ | m | ᠮ | ||
| 15 | Нн | ⠝ | эн | n, nʲ, ŋ | n | ᠨ | ||
| 16 | Оо | ⠕ | о | ɔ | o | ᠣ | ||
| 17 | Өө | ⠧ | ө | ɵ~o | ô | ö | ᠥ | |
| 18 | Пп | ⠏ | пэ | pʰ, pʰʲ | p | ᠫ | ||
| 19 | Рр | ⠗ | эр | r, rʲ | r | ᠷ | ||
| 20 | Сс | ⠎ | эс | s | s | ᠰ | ||
| 21 | Тт | ⠞ | тэ | tʰ, tʰʲ | t | ᠲ | ||
| 22 | Уу | ⠥ | у | ʊ | u | ᠤ | ||
| 23 | Үү | ⠹ | ү | u | ü | ᠦ | ||
| 24 | Фф | ⠋ | фэ, фа, эф | f, pʰ | f | ᠹ | ||
| 25 | Хх | ⠓ | хэ, ха | x, xʲ | h | kh | ᠬ | |
| 26 | Цц | ⠉ | цэ | tsʰ | c | ts | ᠴ | |
| 27 | Чч | ⠟ | чэ | tʃʰ | č | ch | ᠴᠤ | |
| 28 | Шш | ⠱ | ша, эш | ʃ | š | sh | ᠱ | |
| 29 | Щщ | ⠭ | ща, эшчэ | (ʃ) | ŝ | sh | shch | ᠰᠢ |
| 30 | Ъъ | ⠷ | хатуугийн тэмдэг | yok | ʺ | i | ı | ᠢ |
| 31 | Ыы | ⠮ | эр үгийн ы | i | y | |||
| 32 | Ьь | ⠾ | зөөлний тэмдэг | ʲ | ʹ | i | ||
| 33 | Ээ | ⠪ | э | e~i | è | e | ê | ᠡ |
| 34 | Юю | ⠳ | ю | /jʊ/, /ju/ | û | yu | iu | ᠶᠦ |
| 35 | Яя | ⠫ | я | /ja/ | â | ya | ia | ᠶᠠ |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Монгол кирил үсгийн латин хөрвүүлгийн шинэ стандарт батлагдлаа" [New latinization standard for Mongolian cyrillic script approved]. 18 February 2012 (Moğolca). GoGo.mn. 20 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2012.