Moken

Moken, göçebe, deniz temelli bir kültürü yaklaşık 4.000 yıldır sürdüren bir Avustronezya etnik grubudur. Deniz çingenesi olarak da adlandırılırlar.

Moken çocuğu

Tayland'ın batısındaki Andaman Denizi kıyılarında ve adalarında ve Myanmar'ın Mergui Takımadalarında yaşayıp Avustronezya konuşan kabilelerin tümü Moken olarak adlandırılır. Yaklaşık 2.000 üyesi vardır.

Mokenlerin şu an yaşamakta oldukları bölgeye, 5 bin sene kadar önce, iklim değişikliğine bağlı nedenlerle Çin’in güneyinden göç ettikleri tahmin edilmektedir. Okyanusa bağlı bir yaşam sürerler.

Kabang

Kendi imal ettikleri “Kabang” denilen teknelerde yaşarlar. Yalnızca mayıs-ekim arasındaki, aşırı yağışların olduğu muson mevsiminde, yaklaşık 3 aylık bir süre için, inşa ettikleri geçici barakalarda yaşamak üzere karaya çıkarlar ama karayı asıl yaşama alanları olarak görmezler. Karadaki zamanlarını, ormandan ağaç kesip yeni tekneler yapmak veya eski tekneleri onarmakla geçirirler.

Geçim

Başlıca geçim yolları dalgıçlık ve denizciliktir. Yumuşakça toplayıp balık avlarlar ve bunları karada yaşayanların sunduğu pirinçle takas ederler. Deniz hakkında bilgileri ve ağ, mızrak gibi basit araçlarla avlanma becerileri çok yüksektir.

Kadınlar, teknecilik ve balıkçılıkta erkekler kadar iyidir. Ayrıca geleneksel olarak kıyı faunası toplarlar ve hasırları örerler. Erkekler avlanır, tekne inşa eder ve dalgıçlık yapar; kadınlar erkeklerin getirdiklerini pişirerek veya kurutarak işler.

Dalış becerileri

Çocukları yüzmeyi ve dalmayı çok küçükken öğrenir. Su altında nefes tutma ve görme becerileri olağanüstü yüksektir. Dalış ekipmanı olmadan 25 metre derinliğe kadar dalabilirler ve Avrupalılara kıyasla su altında iki kat daha iyi görebilirler. Su altında görüşlerinin iyi olması, fok balıkları ve yunuslar gibi, göz bebeklerini küçültebilme ve göz merceğinin biçimini değiştirebilme becerileri sayesindedir. Bir deneyde, Avrupalı çocukların su altında gözbebeklerinin genişleyerek 2.5 mm çapa ulaştığı; ancak Moken çocukların gözbebeklerinin çapının ise 1,96 mm'ye kadar küçüldüğü görülmüştür. Yetişkin Mokenler ise aynı yetiye sahip değildir. Deneyler, Avrupalı çocukların da sualtı eğitimi alarak gözbebekletinin çapını küçültmeyi öğrenebildiklerini göstermiştir.

Dil

Kendilerine ait bir dil konuşurlar ve bu dilin nereden geldiği belirlenememiştir. Dillerinde zaman kavramına ilişkin kelimeler (saat, gün, ay gibi) ve endişeyi ifade eden kelimeler de yoktur. Yazılı dilleri yoktur.

Animizme inanırlar. İnsanı doğadan üstün görmezler. İnançlarında doğaya saygı esastır. Yiyecek, barınak ve doğurganlık sağlamak ve kötü ruhları kovan ruhların beğenisini kazanmak için ritüelleri vardır. En önemli Moken ritüelleri kaplumbağaları içerir. Kaplumbağanın birçok anlamı vardır. Öncelikle, kadınları temsil eder: Bir kaplumbağayı zıpkınlamak, onunla evlenmek anlamına gelir.