Monte Verde
 Monte Verde'nin Şili'deki konumu | |
  Monte Verde Şili haritasındaki konumu. | |
| Konum | Los Lagos, Şili |
|---|---|
| Koordinatlar | 41°30′17″G 73°12′16″B / 41.50472°G 73.20444°B |
| Tür | Arkeolojik sit |
| Tarihçe | |
| Devir(ler) | Paleolitik |
Monte Verde, Şili'nin Los Lagos bölgesinde bulunan bir arkeolojik sittir.[1] Site, Puerto Montt yakınlarında yer almakta olup esas olarak, yaklaşık 14.550-14.500 günümüzden önce (BP) yıllarına tarihlenen Monte Verde II ile bilinir.[2] Monte Verde II sitesi, Amerika'daki insan yerleşiminin Clovis kültüründen en az 1.000 yıl öncesine dayandığını gösteren temel kanıt olarak kabul edilmiştir. Bu, Amerika'daki yerleşimin 13.500 cal BP'den sonra başladığını öne süren daha önce kabul görmüş "Clovis önce" modeline aykırıdır. Monte Verde bulguları başlangıçta bilim camiasının çoğu tarafından reddedildi, ancak daha sonra kanıtlar arkeoloji çevrelerinde daha fazla kabul gördü.[3][4] Site ayrıca, Monte Verde II'nin genel kabulünden yoksun, 18.500 cal BP'ye (MÖ 16.500) tarihlendiği öne sürülen daha eski, çok daha tartışmalı bir katman (Monte Verde I) içerir.[3][5]
Monte Verde II, daha sonra bir bataklıkla örtülen ve siteyi anaerobik turba tabakasının altında mühürleyen ahşap çadır benzeri yapılara sahip bir kamp alanını temsil eder. Sitenin sakinleri ip yaptı ve hayvan derileri kullandı ve deniz yosunu, yumrular, tohumlar, meyveler ve fındıklar dahil olmak üzere çeşitli bitkisel gıdalar tüketti. Sitedeki kalıntılar, sakinlerin Gomphotheriidae (fil akrabası) Notiomastodon ve lama Palaeolama dahil olmak üzere artık nesli tükenmiş megafaunayı da katlettiğini gösteriyor.[2]
Kıyı manzarasının insan yaşamını sürdürme yeteneğine dair paleoekolojik kanıtlar, bir "kıyı göçü" modelini daha da desteklemektedir.[6] Kaya yüzeylerinin ve hayvan kemiklerinin tarihlenmesi, kıyı koridorunun buzullardan arındığını ve BP 17.000 yıl sonra yaşanabilir hale geldiğini gösterir.[7] Son Buzul Maksimum'undan bu yana deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle kıyı göçü teorilerini test etmek zor olsa da, arkeologlar Amerika'nın ilk yerleşiminin kıyı şeritleri üzerinden gerçekleştiği olasılığını kabul etmeye giderek daha istekli hale gelmektedir.[8][9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Steeves, Paulette F. C. (2021). The Indigenous Paleolithic of the Western Hemisphere. University of Nebraska Press. ss. 145-147. doi:10.2307/j.ctv1s5nzn7.17. ISBN 978-1-4962-0217-8. JSTOR j.ctv1s5nzn7. 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ a b Pino, Mario; Dillehay, Tom D. (June 2023). "Monte Verde II: an assessment of new radiocarbon dates and their sedimentological context". Antiquity (İngilizce). 97 (393). ss. 524-540. doi:10.15184/aqy.2023.32. ISSN 0003-598X.
- ^ a b "Monte Verde Archaeological Site". Tentative List of Properties of Outstanding Universal Value. World Heritage – United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. 13 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ "Ancient seaweed chews confirm age of Chilean site". Reuters. 8 Mayıs 2008. 18 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- ^ Dillehay, Tom D.; Ocampo, Carlos (19 Kasım 2015). "New Archaeological Evidence for an Early Human Presence at Monte Verde, Chile". PLOS One. 10 (11). ss. e0141923. Bibcode:2015PLoSO..1041923D. doi:10.1371/journal.pone.0141923. PMC 4651426
. PMID 26580202.
- ^ Mandryk, C. A. S.; Josenhans, H.; Fedje, D. W.; Mathewes, R. W. (2001). "Late Quaternary paleoenvironments of Northwestern North America: Implications for inland versus coastal migration routes". Quaternary Science Reviews. 20 (1–3). ss. 301-314. Bibcode:2001QSRv...20..301M. doi:10.1016/S0277-3791(00)00115-3.
- ^ Lesnek, A. J.; Briner, J. P.; Lindqvist, C.; Baichtal, J. F.; Heaton, T. H. (2018). "Deglaciation of the Pacific coastal corridor directly preceded the human colonization of the Americas". Science Advances. 4 (5). ss. eaar5040. Bibcode:2018SciA....4.5040L. doi:10.1126/sciadv.aar5040. PMC 5976267 . PMID 29854947.
- ^ Braje, Todd J.; Dillehay, Tom D.; Erlandson, Jon M.; Klein, Richard G.; Rick, Torben C. (3 Kasım 2017). "Finding the first Americans". Science. 358 (6363). ss. 592-594. Bibcode:2017Sci...358..592B. doi:10.1126/science.aao5473. ISSN 1095-9203. PMID 29097536.
- ^ Wade, Lizzie (8 Ağustos 2017). "Most archaeologists think the first Americans arrived by boat. Now, they're beginning to prove it". Science | AAAS (İngilizce). 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dillehay, T. D.; ve diğerleri. (Ocak 2000). "On Monte Verde: Fiedel's Confusion and Misrepresentations". University of Kentucky. 20 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
- Monte Verde at UNESCO World Heritage
- Hames, R. (August 1998). "Chilean Field Yields New Clues to Peopling of Americas". University of Nebraska–Lincoln. 19 Nisan 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2025.
