Mubashshir Ahmad
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. |
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mayıs 2025) |
Mubashshir Ahmad | |
|---|---|
 'Ezan Vakfı' ve 'Mezana' Uluslararası İslami İlimler Akademisi'nın kurucusu | |
| Doğum | Tursunov Alisher Axmadovich 1 Ocak 1974 Namangan, Namangan Vilayeti, Özbekistan SSC |
| Eğitim | Taşkent İslam Enstitüsü; El-Ezher Üniversitesi |
| Ebeveyn |
|
Mubeşşir Ahmed (gerçek adı: Tursunov Alisher Axmadovich; d. 1 Ocak 1974, Nemengan, Özbekistan SSC) Özbekistanlı İslam âlimi, editör, Ezan Vakfı'nın kurucusu ve mütevelli heyeti başkanı,[1] 'Azon Global' Haber-Analiz Portalı'nın kurucusu, birçok kitap müellifi, 'Ezan Kitapları' Yayınevi'nin kurucusu.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mubeşşir Ahmed, 1 Ocak 1974'te Namangan Vilayeti, Namangan şehrinde doğdu. Babası, yazar, çevirmen, gazeteci ve çok sayıda dini-aydınlatıcı kitap müellifi Ahmed Muhammed Tursun'dur.[2] Mubeşşir Ahmed, kendisi 1991-1996 yılları arasında Taşkent İslam Enstitüsü ve Mısır'daki El-Ezher Üniversitesi'nde eğitim aldı.[3] 2002-2015 yılları arasında Şeyh Muhammed Sadık Muhammed Yusuf'tan dersler aldı ve birkaç icazetname elde etti.[4]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1996-2014 yılları arasında Taşkent İslam Enstitüsü'nde Hanefi fıkhı, Fıkıh usulü, Feraiz (miras ilmi) ve Nakşibendiye tasavvufu üzerine dersler verdi. Özbekistan Müslümanları İdaresi'nin resmi yayın organı olan 'Hidayet' dergisi ve 'İslam Nuru' gazetelerinde editör ve yazar olarak çalıştı. Özbekistan Müslümanları İdaresi'nden 10 Nisan 2018 tarihinde müdür yardımcılığı görevinden alındı.[3][5]
'Fikrat' Yayınları ve 'Qaqnus Media' Yayınevi'ni kurdu. 'Azon.uz' editörü (2017), 'Azon FM' çevrimiçi radyosu (2017), 'Azon TV' (2019'da kuruldu)[6] Yükseliş Ulusal Hareketi Özbekistan’ın internet medyasını analiz ettiğinde 'Azon TV' YouTube platformunda abone sayısı bakımından ilk üçte yer aldı.[7] 'Azon Travel' turizm şirketi, 'Ezan Kitapları“ kitap mağazası, 'Mezana' ilim merkezi ve Türkiye’nin İstanbul şehrindeki 'Mezana Uluslararası İslami İlimler Akademisi'nin kurucusu.
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- "İslam Medeniyeti" (2022) – Bu kitap, İslam medeniyetinin tarihi, kendi döneminde ne kadar ileri ve öncü olduğu ve İslam âlimlerinin dünya biliminde önde gelenler arasında yer alması hakkında bilgi verir. Kitap geniş bir okuyucu kitlesine sahiptir.
- "Âlim, İnsan ve Alem" (2021) – Kitap, âlimlerin düşünmeye ve muhakeme yürütmeye teşvik eden fikirlerinden oluşur.
Çevirdiği Kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ebu Hamid Gazali’nin 'İhya-u Ulûmiddin' kitabı
- Dr. Aiz Karni’nin 'Mahzun Olma“ kitabı
Ayrıca, çağdaş dönemde en büyük fıkhi ansiklopedilerden biri olan 'Büyük Fıkıh Ansiklopedisi' kitabınin çevrilip yayımlanmasında öncülük etti.[8]
Azon.uz Haber-Analiz Portalı Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Azon.uz bilgi-analiz portalı, Eylül 2017’de resmi olarak faaliyetine başladı.[6][9][10][11] Kun.uz editörlüğünün tanımına göre "dini, manevi ve aydınlatıcı alanlarda faaliyet gösteren bir kitle iletişim aracı" olarak kabul edilir.[12] 2021 yılında Azon.uz editörlüğüne, Özbekistan Cumhuriyeti Din İşleri Komitesi başkan yardımcısı Dilshod Eshnayev tarafından birkaç kez baskı ve tehdit uygulandığı bildirildi.[13][14] Editörlüğe yapılan baskıyı, Ulusal Kitle İletişim Araçlarını Destekleme ve Geliştirme Kamu Fonu Mütevelli Heyeti Başkanı Komil Allamjonov kınadı.[15] Ancak Din İşleri Komitesi "Azon.uz sitesinde yayınlanan belirli makalelerin kaldırılması konusunda Komite yönetimi tarafından herhangi bir talimat verilmediğini kesin olarak bildiriyoruz" şeklinde resmi bir açıklama yaptı.[16][17]
2021 yılının Haziran ayında Azon.uz yayın yönetimi, özellikle Mubeşşir Ahmed, sitede yayınlanan dini içerikli makaleler nedeniyle para cezasına çarptırıldı.[18][19] Mahkeme, Azon.uz sitesindeki bazı yabancı haberlerin "Özbekistan’ın diğer devletlerle ilişkilerini bozabileceği" sonucuna vardı.[19][20][21]
2023 yılının Ağustos ayında Azon.uz Haber-Analiz Portalı faaliyetini durdurdu.[22][23][24][25][9][11][12] SimilarWeb verilerine göre, Azon.uz Haber-Analiz Portalı'na aylık ortalama 400-500 binden fazla kişi ziyaret ediyordu.[11][24][26] 2023 yılının Kasım ayında ise 'Azon Global' portalı hizmete başladı.[27][28][29]
Türkiye’de Gözaltına Alınması
[değiştir | kaynağı değiştir]Mubeşşir Ahmed, 28 Aralık 2023 sabahı Türkiye İçişleri Bakanlığı personeli tarafından 'kamu güvenliğine tehdit' şüphesiyle yaşadığı evinden alınarak İstanbul ili Çatalca ilçesindeki Binkılıç Geri Gönderme Merkezine yerleştirildi.[27][30][31] 21 Şubat 2024 tarihinde ise Türkiye Geri Gönderme Merkezinden serbest bırakıldı.[32][33][34]
Aranması (2025)
[değiştir | kaynağı değiştir]19 Şubat 2025 tarihinde Mubeşşir Ahmed, Özbekistan Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı tarafından aranmaya başladı. Kendisinin Özbekistan Cumhuriyeti Ceza Kanunu’nun 244-2 maddesi 1. fıkrası (dini aşırıcılık, ayrılıkçılık, köktendincilik veya diğer yasaklı örgütler kurma, bunlara liderlik etme veya bunlara katılma) suçlamasıyla arandığı belirtildi.[35] Ancak, 21 Şubat 2025 tarihinde Özbekistan Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı basın sekreteri Shohrux G'iyosov, bu bilgide teknik bir hata olduğunu bildirdi. Buna göre, kendisine yöneltilen suçlama, Özbekistan Cumhuriyeti Ceza Kanunu’nun 244-3 maddesi (dini içerikli materyallerin yasaya aykırı olarak hazırlanması, saklanması, ithal edilmesi veya paylaşılması) ile ilgili olup, bilgi tabanına girme sürecinde hatalı olarak '244-3' yerine '244-2' yazılmasından kaynaklandığı anlamına gelir.[36]
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ezan Vakfı. "BIZ KIMIZ?" (Özbekçe). 5 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2024.
- ^ Aniq.uz (18 Mayıs 2021). "Ta'ziya! Mubashshir Ahmadning otasi adib va jurnalist Ahmad Tursun vafot etdi" (Özbekçe). 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b Özgürlük Radyosu (11 Nisan 2018). "Musulmonlar idorasining ikki mulozimi bir kunda ishdan olindi" (Özbekçe). 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ "Mubashshir Ahmad" (Özbekçe). 2 Haziran 2023. 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ CENTRAL ASIAN (12 Nisan 2018). "В Узбекистане за день уволили двух чиновников Духовного управления" (Rusça). 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b Xabar.uz (13 Haziran 2019). "«Azon.uz»: tayyor oshga bakovul topildimi?" (Özbekçe). 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ Yükseliş Ulusal Hareketi (23 Şubat 2023). "Oʻzbekistonning eng ommabop 15 ta internet-nashri: matnlar kamroq oʻqilyapti, koʻproq video tomosha qilinyapti" (Özbekçe). 11 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Kun.uz (12 Şubat 2020). "O'zbekiston diniy-ma'rifiy hayotida muhim voqea: "Katta fiqh ensiklopediyasi" nashr qilindi" (Özbekçe). 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b Repost.uz (5 Ağustos 2023). "Сайт Аzon.uz прекратил свою деятельность" (Rusça). 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Repost.uz (9 Ocak 2024). "Основателя Azon Global Мубашшира Ахмада задержали в Турции" (Rusça). 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b c Gazeta.uz (5 Ağustos 2023). "Azon.uz faoliyatini to'xtatdi" (Özbekçe). 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b Kun.uz (5 Ağustos 2023). "Azon.uz sayti faoliyatini to'xtatdi" (Özbekçe). 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Sunnatilla Abdullaev (4 Şubat 2021). "Azon.uz ta'sischisi Mubashshir Ahmad Din ishlari bo'yicha qo'mitadan tahdid bo'lganini aytmoqda" (Özbekçe). 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Gazeta.uz (4 Şubat 2021). "Azon.uz ta'sischisi Mubashshir Ahmad Din qo'mitasidan tahdid bo'lganligini ta'kidlamoqda" (Özbekçe). 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Kun.uz (4 Şubat 2021). "«Prezident siyosatiga zid» - Komil Allamjonov Azon.uz'ga qilingan bosimni qoraladi" (Özbekçe). 13 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Qalampir.uz (4 Şubat 2021). "Azon.uz`ga bosim bo'lganmi? Din ishlari bo'yicha qo'mita qat'iy javob berdi" (Özbekçe). 28 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Gazeta.uz (4 Şubat 2021). "Din ishlari bo'yicha qo'mita Azon.uz tahririyatiga bosim o'tkazmaganini aytmoqda" (Özbekçe). 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Committee to Protect Journalists (25 Haziran 2021). "Узбекские новостные сайты Kun.uz и Azon.uz оштрафованы за публикацию «религиозных материалов» без согласования" (Rusça). 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b Gazeta.uz (22 Haziran 2021). "«Maqsad bizning ovozimizni o'chirish bo'ldi» — Azon.uz rahbariyati saytdagi maqolalar uchun jarimaga tortildi" (Özbekçe). 23 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ ABD Dışişleri Bakanlığı (2 Haziran 2022). "2021 Report on International Religious Freedom: Uzbekistan" (İngilizce). 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ FreedomHouse (2022). "Uzbekistan" (İngilizce). 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
Ayrıca Haziran 2021’de, İslam meselelerini kapsayan bir çevrimiçi yayın olan Azon.uz, Çad, Suriye, İsrail ve diğer ülkelere atıfta bulunan 12 gönderiyi, Taşkent’in dış ilişkilerini etkileyebileceği gerekçesiyle sitesinden silmeye zorlandı. Site ayrıca “dini materyallerin yasa dışı dağıtımı” nedeniyle 12,5 milyon som (25.155 dolar) para cezasına çarptırıldı.
- ^ Qalampir.uz editörlüğü (5 Ağustos 2023). ""Azon.uz" faoliyatini to'xtatdi" (Özbekçe). 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ UzReport.news (5 Ağustos 2023). "Azon.uz loyihasi o'z faoliyatini to'xtatdi" (Özbekçe). 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b CENTRAL ASIAN (7 Ağustos 2023). "В Узбекистане прекратил деятельность исламский сайт Azon.uz" (Rusça). 28 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ "Mubashshir Ahmad ishi: olib ketilishiga nima sabab bo'lgan?" (Özbekçe). 22 Şubat 2024. 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ "Overview". 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ a b Gazeta.uz (9 Ocak 2024). "Mubashshir Ahmad Turkiyada gumonlanuvchi sifatida qo'lga olindi" (Özbekçe). 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ CENTRAL ASIAN (21 Ocak 2024). "В Стамбуле из депортационного центра выпустили религиозного блогера из Узбекистана" (Rusça). 28 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Current Time (9 Ocak 2024). "Турции задержали гражданина Узбекистана Алишера Турсунова, основателя портала Azon, специализирующегося на теме ислама" (Rusça). 10 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ UzNews.uz (9 Ocak 2024). "Спецслужбы Турции задержали бывшего учредителя сайта Azon.uz" (Rusça). 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Alibek Beyjanov (9 Ocak 2024). "Mubashshir Ahmad Turkiyada qo'lga olindi. U deportatsiya markazida qolmoqda" (Özbekçe). 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Kun.uz (22 Şubat 2024). "Mubashshir Ahmad Turkiyada ozodlikka chiqdi" (Özbekçe). 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Daryo (21 Şubat 2024). "Mubashshir Ahmad ozodlikka chiqarildi" (Özbekçe). 21 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ Gazeta.uz (21 Şubat 2024). "Mubashshir Ahmad Turkiyadagi deportatsiya markazidan chiqarildi — elchixona" (Özbekçe). 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2024.
- ^ "Мубашшир Аҳмад қидирувга берилди" (Özbekçe). 19 Şubat 2025. 19 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2025.
- ^ ""Texnik xatolik". Mubashshir Ahmad o'ta og'ir jinoyatda ayblanayotgani rad etildi" (Özbekçe). Daryo.uz. 21 Şubat 2025. 21 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.