Muhammed Ebu Dehab

1851'den Brockhaus'un Konuşma Sözlüğündeki 1851 tarihli "Ali Bei" makalesi: Makalede, Ali'nin evlatlık oğlu Muhammed Bey ile damadı Ebu Dehab'ın yanlışlıkla farklı kişiler olduğu düşünülüyor.

Muhammed Ebu Dehab (1735-1775), Memlük Emiri ve Mısırın yöneticisiydi.

Hayatı

Çerkesler'in yaşadığı Kuzey Kafkasya bölgesinden veya Abhazya'da doğan Dehab, Mısır'a kaçırılıp Memlük Emiri Ali Bey'e satıldı. Ali Bey'in yanında yetişen Dehab, büyüdüğünde onun en yakın, en güvenilir generali ve kayınbiraderidir (diğer kaynaklara göre damadı).

Rus-Türk Savaşı sırasında Ali Bey, Mısır'ın bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı yönetimini reddetti. Ali Bey, 250 yıl önce Osmanlı tarafından yıkılan Memlük Devletini yeniden kurulduğunu açıkladı. Ali Bey'in bu bağımsızlık ilanının ardından Osmanlı, Kuzey Mısır'da ayaklanma çıkarttı. Ali Bey ise güvenliği sağlamak için sadık olduğuna inandığı ve yanındaki en iyi general olan Ebu Dehab'ı ayaklanmayı bastırması için görevlendirdi. Ebu Dehab, ayaklanmayı kısa bir sürede bastırdı ve Osmanlı topraklarının içlerine doğru ilerledi. Hicaz'ı (1770), Filistin ve Suriye'yi (1771) ele geçirdi.

İktidarı ele geçirmesi

Şam'da Osmanlı valisi Osman Paşa'nın valiliğini kabul eden Ebu Dehab, bir Osmanlı ajanın kışkırtmasıyla ele geçirdiği toprakları Osmanlı'ya iade etti ve Ali Bey'i iktidardan indirmek için Kahire'ye yürüdü. Ali Bey ise kaçmak zorunda kaldı. Böylece Ebu Dehab Mısır'ın yeni hükümdarı oldu ve kendi adına para bastırdı. Ali Bey, kısa bir süre sonra geri döndü. Hükümdarlığı ele geçirmek için Ebu Dehab'ın kuvvetleri ile mücadeleye tutuştu. Ancak Kahire yakınlarında yapılan bu savaşta Ebu Dehab'ın kuvvetleri Ali Bey'i yendi ve onu öldürdü (1773). Ebu Dehab, Ali Bey'i yendikten sonra Osmanlı topraklarına karşı tekrar harekete geçti. Filistin topraklarına doğru harekete geçen Ebu Dehab Gazze'yi fethettikten sonra, Yafa ve Akka'yı ele geçirdi. Ancak burada veba yüzünden birdenbire öldü. Ebu Dehab'tan sonra Memlükler'in başına Murat Bey ve İbrahim Bey geçti.