Mutlak yakınsama - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Arka plan

Mutlak yakınsama

  • العربية
  • Български
  • বাংলা
  • Bosanski
  • Català
  • Чӑвашла
  • Dansk
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • Français
  • Galego
  • עברית
  • Magyar
  • 日本語
  • ქართული
  • Қазақша
  • 한국어
  • Nederlands
  • Русский
  • Српски / srpski
  • Svenska
  • தமிழ்
  • ไทย
  • Türkmençe
  • Українська
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.
Kaynak ara: "Mutlak yakınsama" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR
(Aralık 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Matematikte eğer bir serinin terimlerinin mutlak değerlerinin toplamı yakınsak ise bu seri mutlak yakınsak olur. Daha iyi anlatmak gerekirse, gerçek veya karmaşık bir seri olan ∑ n = 0 ∞ a n {\displaystyle \textstyle \sum _{n=0}^{\infty }a_{n}} {\displaystyle \textstyle \sum _{n=0}^{\infty }a_{n}} serisinin terimlerinin mutlak değerlerinden oluşan ∑ n = 0 ∞ | a n | {\displaystyle \textstyle \sum _{n=0}^{\infty }\left|a_{n}\right|} {\displaystyle \textstyle \sum _{n=0}^{\infty }\left|a_{n}\right|} serisi yakınsak ise (diğer bir deyişle herhangi bir L {\displaystyle \textstyle L} {\displaystyle \textstyle L} gerçel sayısı için ∑ n = 0 ∞ | a n | = L {\displaystyle \textstyle \sum _{n=0}^{\infty }\left|a_{n}\right|=L} {\displaystyle \textstyle \sum _{n=0}^{\infty }\left|a_{n}\right|=L} sağlanıyorsa.) bu seri mutlak yakınsaktır. Benzer şekilde eğer bir fonksiyonun has olmayan integrali, ∫ 0 ∞ f ( x ) d x {\displaystyle \textstyle \int _{0}^{\infty }f(x)\,dx} {\displaystyle \textstyle \int _{0}^{\infty }f(x)\,dx}, yine bu fonksiyonun mutlak değerinin integrali olan (herhangi bir L {\displaystyle \textstyle L} {\displaystyle \textstyle L} gerçel sayısı için) ∫ 0 ∞ | f ( x ) | d x = L {\displaystyle \textstyle \int _{0}^{\infty }|f(x)|dx=L} {\displaystyle \textstyle \int _{0}^{\infty }|f(x)|dx=L} sağlanır ise bu integral mutlak yakınsaktır.

Mutlak yakınsaklık, serileri anlamak için önemlidir çünkü her yakınsak seride bulunmayan sonlu toplamların özelliklerini sağlar. Mutlak yakınsak serilerin terimlerinin yerleri değişse bile toplamın değeri değişmez. Mutlak yakınsak olmayan yakınsak serilere ise koşullu yakınsak seriler denir. Koşullu yakınsak serilerde ise terimlerin yerleriyle birlikte toplamın değeri de değişir. Örneğin alterne harmonik seri ∑ n = 1 ∞ ( − 1 ) n + 1 n = 1 − 1 2 + 1 3 − 1 4 + 1 5 − ⋯ {\textstyle {\displaystyle \sum _{n=1}^{\infty }{\frac {(-1)^{n+1}}{n}}=1-{\frac {1}{2}}+{\frac {1}{3}}-{\frac {1}{4}}+{\frac {1}{5}}-\cdots }} {\textstyle {\displaystyle \sum _{n=1}^{\infty }{\frac {(-1)^{n+1}}{n}}=1-{\frac {1}{2}}+{\frac {1}{3}}-{\frac {1}{4}}+{\frac {1}{5}}-\cdots }} serisi ln ⁡ 2 {\displaystyle \ln 2} {\displaystyle \ln 2} 'ye yakınsar lakin terimlerin yerleri değiştirildiğinde 1 + 1 3 − 1 2 + 1 5 + 1 7 − 1 4 + ⋯ {\textstyle 1+{\frac {1}{3}}-{\frac {1}{2}}+{\frac {1}{5}}+{\frac {1}{7}}-{\frac {1}{4}}+\cdots } {\textstyle 1+{\frac {1}{3}}-{\frac {1}{2}}+{\frac {1}{5}}+{\frac {1}{7}}-{\frac {1}{4}}+\cdots } (ilk iki pozitif terim hemen ardından bir negatif terim) bu sefer toplam 3 2 ln ⁡ 2 {\textstyle {\frac {3}{2}}\ln 2} {\textstyle {\frac {3}{2}}\ln 2}'ye yakınsar.

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sonlu toplamlarda terimlerin toplanma sırası önemli değildir. 1 + 2 + 3, 3 + 2 + 1 ile aynıdır. Bununla birlikte sonsuz sayıda sayı eklerken bu varsayım bazı bariz paradokslara yol açabilir. Örneğin:

S = 1 − 1 + 1 − 1 + 1 − 1... {\displaystyle S=1-1+1-1+1-1...} {\displaystyle S=1-1+1-1+1-1...}

S kaçtır? S'yi bulmanın bir yolu öncelikle birinci ve ikinci olmak üzere ikişer ikişer gruplamaktır.

S 1 = ( 1 − 1 ) + ( 1 − 1 ) + ( 1 − 1 ) . . . . = 0 + 0 + 0... = 0 {\displaystyle S_{1}=(1-1)+(1-1)+(1-1)....=0+0+0...=0} {\displaystyle S_{1}=(1-1)+(1-1)+(1-1)....=0+0+0...=0}

Ancak S'yi bulmanın bir diğer yolu ise bu sefer iki ve üçüncüden başlayarak gruplamaktır.

S 2 = 1 + ( − 1 + 1 ) + ( − 1 + 1 ) + ( − 1 + 1 ) . . . . = 1 + 0 + 0 + 0... = 1 {\displaystyle S_{2}=1+(-1+1)+(-1+1)+(-1+1)....=1+0+0+0...=1} {\displaystyle S_{2}=1+(-1+1)+(-1+1)+(-1+1)....=1+0+0+0...=1}

Bu işlemler bariz bir paradoksa yol açıyor: S {\displaystyle S} {\displaystyle S} 0'a mı yoksa 1'e mi eşit?

Bu sorunun cevabı ise S mutlak yakınsak olmadığından dolayı terimlerinin yerlerini değiştirmek toplamın da değerini değiştirecektir. Toplamın değeri değişeceğinden S 1 {\displaystyle S_{1}} {\displaystyle S_{1}}ve S 2 {\displaystyle S_{2}} {\displaystyle S_{2}} birbirlerine eşit değildir. Ayrıca 1 − 1 + 1 − 1 + . . . {\displaystyle 1-1+1-1+...} {\displaystyle 1-1+1-1+...} yakınsak bir seri değildir ve en baştan S'nin bir değeri yoktur. Mutlak yakınsak bir seride bu problem ortadan kalkar, terimlerin yerlerini değiştirmek toplamın değerini değiştirmez.

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mutlak_yakınsama&oldid=34476900" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • İntegral hesabı
  • Matematiksel seriler
Gizli kategori:
  • Kaynakları olmayan maddeler Aralık 2024
  • Sayfa en son 17.33, 12 Aralık 2024 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Mutlak yakınsama
Konu ekle