Nükleozom

Nükleozom ve ona bağlı histon ve DNA yapıları

Nükleozomun yapısının anlaşılması Roger Kornberg 1974

Nükleozomlar, kromatin üzerinde bulunan, DNA ipliğinin histonlar üzerine sarılmasıyla oluşan yaklaşık 100 A⁰ aralıklarla yerleşmiş 4'lü formda bulunan nükleoproteinleridir. Nükleozomlar, histon proteinlerinden oluşurlar. Nükleozomlar birbirinden linker ya da spacer DNA ile ayrılırlar.

Organizmalardaki DNA proteinlerle çok yakın ilişkilidir. Proteinler DNA nın sentezinde ve çekirdek içinde düzenlenmesinde görev alırlar. Ökaryotlarda DNA'ya bağlı olarak bulunan proteinler genelde 2 sınıfa ayrılır.

• Histon proteinleri
• Histon olmayan kromozomal proteinler

Histon proteinleri, histon olmayan proteinlere göre daha küçüktür. Ökaryotlarda 5 tip histon vardır ve bunlar 2 gruba ayrılırlar.

1. H₁ veya H₅ histonları
2. Nükleozomal histonlar H₂A, H₂B, H₃ ve H₄ olmak üzere 4 tanedir.

Her nükleozomda H₂A, H₂B, H₃ ve H₄ histonlarından ikişer tane bulunur. H1 histonu her birinden 2 adet bulunan 4 nükleozomal proteini sarıp bir arada tutan linker DNA ya bağlanarak nükleozomun oluşmasını sağlar. Nükleozomlar üst üste kıvrılarak nükleozom paketlerini oluşturur, kıvrımların artmasıyla kromatin ipliği yoğunlaşır.