Rozet Bulutsusu
| Bulutsu | |
|---|---|
 Rozet Bulutsusu (H-Alfa) | |
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Tekboynuz |
| Sağ açıklık (α) | 06sa 33d 45s[1] |
| Dik açıklık (δ) | +04° 59′ 54″[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 9,0 |
| Görünür boyutlar (V) | 80,0' × 60,0' |
| İyonize kaynağı | |
| Adı | NGC 2244 |
| Sınıfı | |
| Özellikler | |
| Uzaklık | 5.200 Iy (1.600[2] pc) |
| Yarıçap (r) | 65 Iy |
| Dikkate değer özellikler | Çok parçalı bulutsu |
| Katalog belirtmeleri | |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
| Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri | |
Rozet Bulutsusu Samanyolu bölgesinde Tekboynuz takımyıldızı içindeki dev moleküler bulutun bir ucunun kenarında yer alan, büyük ve yuvarlak bir H II bölgesi. Açık yıldız kümesi NGC 2244, bulutsu ile yakından ilgilidir, kümenin yıldızları bulutsunun maddesinden oluşmuştur.
Küme ve bulutsu, Dünya'dan yaklaşık olarak 5.200 ışık yılı uzaklıktadır ve çapı yaklaşık 130 ışık yılıdır. Genç yıldızlardan yayılan radyasyon, bulutsudaki atomları uyarır ve gördüğümüz salma bulutsunun radyasyon yaymasına neden olur. Bulutsunun kütlesi yaklaşık olarak 10,000 Güneş kütlesi olarak hesaplanır.
Bulutsunun parçaları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bulutsunun tam olarak neresini temsil ettiğini belirlemek çok zor olsa da, NGC Kataloğu'nda Rozet Bulutsusu civarında dört bulutsu listelenmiştir. Bu bulutsuların hepsi, astronomların burada yalnızca tek bir bulutsu olduğunu fark etmesinden önce, 18. ve 19. yüzyıllarda, görsel olarak keşfedilmiştir. Örneğin NGC 2239, 12 Tekboynuz yıldızı ile ilgili gibi gözükmektedir.
Genellikle bütün bulutsuyu göstermek için kullanılır. Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok güzel ve çok büyüktür.
Bulutsunun bir parçasıdır ve Albert Marth tarafından keşfedilmiştir.
John Herschel tarafından keşfedilmiştir.
Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok soluk, düzensiz halkalı ve çok zor bir parçadır.
Rozet Bulutsusu ile bağlantılı yıldız kümeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Rozet Bulutsusu ile ilgili olduğu kesin olan tek yıldız kümesi, bulutsunun merkezindeki NGC 2244'tür. NGC 2186 da bu listede yar almaktadır, çünkü Rozet Bulutsusu'ndan 5 derece (ve 400 ışıkyılı) uzak olmasına rağmen, bizden de aynı uzaklıktadır. Bulutsunun kuzeybatısında yer alan NGC 2252, uzaklığı bilinmemesine rağmen bulutsunun bir parçası olabilir.
Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi
Bulutsu ile bağlantılı açık yıldız kümesi (keşif John Flamsteed 1690)
Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi[3]
Rozet Bulutsusu gözlemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bulutsuyu görsel olarak seçmek ufak teleskoplar ve dürbünle zor olsa da, yıldız kümesi kolayca gözlenebilir. Görmek için karanlık bir yer gereklidir. Rozet Bulutsusu'nu fotoğrafla kaydetmek daha kolaydır ve görsel olarak görünmeyen kırmızı rengi kaydetmenin tek yoludur.
Sıcak gaz
[değiştir | kaynağı değiştir]
Chandra X-ışını teleskopuyla Rozet Bulutsusu'nu inceleyen astronomlar, büyük kütleli yıldızların rüzgarlarının çarpışmasıyla ısınan, şimdiye kadar sanıldığından binlerce kez daha enerjik bir gaz ortamının varlığını belirlediler. X-ışınları yayan, birkaç milyon derece sıcaklığındaki bu gazın Samanyolu'nun yıldızlararası ortamındaki enerji ve elementlerin kaynağı sorununa ışık tutması bekleniyor. Chandra, son derece hassas gelişkin CCD Görüntüleme Spektrometresi (ACIS) adlı aygıtını Rozet Moleküler Bulutu adlı yıldız "doğumevine" çevirmiş. Yaklaşık 100 ışık yılı çaplı bu bulutta X-ışını yayan yüzlerce genç yıldız bulunuyor. Rozet bulutsusu, bu moleküler bulutun H II bölgesi diye adlandırılan bir köşesinde yer alıyor. H II bölgesi denmesinin nedeni, bu bölgedeki hidrojen gazı içindeki atomların yakındaki yıldızlardan gelen şiddetli morötesi ışınımın etkisiyle elektronlarını yitirmiş olmaları.[4] Chandra, ilk kez olarak Rozet Bulutsusu'nun merkezinde 6 milyon derece sıcaklıkta gaz saptamış bulunuyor. Bu gazı ısıtan, bulutsunun merkezinde bulunan O ve B sınıfından dev kütleli genç mavi yıldızlar. Bunlar görece daha küçük kütleli 300 kadar yıldızdan oluşan bir "OB Topluluğunun" kralları. Bunlardan çıkan şiddetli rüzgarlar (uzaya savrulan elektrik yüklü parçacıklar) daha soğuk gaza çarpınca şok dalgaları oluşturarak gazı olağanüstü sıcaklıklara kadar ısıtıyor.
Sıcak gazı saptama yöntemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Chandra'nın seyrelmiş sıcak gazı saptarken kullandığı yöntem şudur. teleskop, gerek Rozet Bulutsusu içinde, gerekse de moleküler bulut içinde bulunan yüzlerce X-ışın kaynağı yıldızı görüntülemiş. Daha sonra bu nokta Kaynakça bilgisayar aracılığıyla fondan silinince, geriye ışıma yapan seyrelmiş gaz kalmış. Araştırmacılara göre bu gaz süpernova patlamalarıyla ısıtılmış da olamaz. Çünkü bulutsunun yaşı büyük kütleli yıldızların bile ömürlerini tamamlayacağı yaştan çok daha genç. Bu durumda bölgeyi ve Samanyolu'nda ışıma yapan başka bölgeleri aydınlatan gizemli enerji kaynağı olarak geriye yalnızca O ve B yıldızlarının güçlü rüzgarlarıyla yarattığı şok kalıyor.[5] --- Sıcaklıkları 1 ila 10 milyon K arasında değişen süper sıcak bir plazmaya atfedilen kabarcık içindeki yıldızlar arasında dağınık bir X-ışını parıltısı da görülüyor.[6]
Bu, HII bölgeleri'nde görülen 10,000 K plazmadan önemli ölçüde daha sıcaktır ve büyük olasılıkla O-tipi yıldızlardan gelen şokla ısıtılan rüzgarlara atfedilebilir.
16 Nisan 2019'da Oklahoma Yasama Meclisi HB1292'yi geçerek Rozet Bulutsusu'nu resmi devlet astronomik nesnesi haline getirdi. Oklahoma Valisi Kevin Stitt, 22 Nisan 2019'da yasayı imzaladı.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "SIMBAD Astronomical Database". NGC 2237 için sonuçlar. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2006.
- ^ Phelps, Randy L.; Ybarra, Jason E. (2005). "A Parsec-Scale Outflow in the Rosette Molecular Cloud?". The Astrophysical Journal. 627 (2). ss. 845-849. doi:10.1086/430431.
- ^ Dias W, Alessi B, Moitinho A, Lépine J (2002). "New catalogue of optically visible open clusters and candidates". Astron and Astrophys. ss. 389-871.
- ^ Tübitak Bilim ve Teknik dergisi, 2001, s.10
- ^ NASA Basın Bülteni, 5 Eylül 2001
- ^
Townsley, L. K. (2003). "10 MK Gas in M17 and the Rosette Nebula: X-Ray Flows in Galactic H II Regions". Astrophysical Journal. 593 (2): 874-905. arXiv:astro-ph/0305133
. Bibcode:2003ApJ...593..874T. doi:10.1086/376692.
- ^ "Bill Information". www.oklegislature.gov. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2019.
- ^ "A rosette for the VLT". www.eso.org. 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Rosette Nebula (SEDS)13 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Chandra Observatory study of the Rosette Nebula27 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NOAO; "Fitful Young Star Sputters to Maturity in the Rosette Nebula"3 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NightSkyInfo.com - Rosette Nebula27 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Astronomy Picture of the Day7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Slooh Videocast on Rosette Nebula30 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rosette Nebula from the Netherlands29 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Liste | C1 · C2 · C3 · C4 · C5 · C6 · C7 · C8 · C9 · C10 · C11 · C12 · C13 · C14 · C15 · C16 · C17 · C18 · C19 · C20 · C21 · C22 · C23 · C24 · C25 · C26 · C27 · C28 · C29 · C30 · C31 · C32 · C33 · C34 · C35 · C36 · C37 · C38 · C39 · C40 · C41 · C42 · C43 · C44 · C45 · C46 · C47 · C48 · C49 · C50 · C51 · C52 · C53 · C54 · C55 · C56 · C57 · C58 · C59 · C60 · C61 · C62 · C63 · C64 · C65 · C66 · C67 · C68 · C69 · C70 · C71 · C72 · C73 · C74 · C75 · C76 · C77 · C78 · C79 · C80 · C81 · C82 · C83 · C84 · C85 · C86 · C87 · C88 · C89 · C90 · C91 · C92 · C93 · C94 · C95 · C96 · C97 · C98 · C99 · C100 · C101 · C102 · C103 · C104 · C105 · C106 · C107 · C108 · C109 |
|---|---|
| Ayrıca bakınız | |
