Nairi
| MÖ 1114-MÖ 860 | |||||
 | |||||
| Başkent | Van Gölü ve çevresi | ||||
| Yaygın dil(ler) | Ermenice - Hurrice - Urartuca ve Semitik Diller (Asurca) | ||||
| Hükûmet | Kabileler Birliği | ||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Günümüzdeki durumu | günümüzdeki durumu | ||||
Nairi (Akadca: 𒆳𒆳𒈾𒄿𒊑: Na-i-ri veya 'Nairi toprakları'; Ermenice - Նաիրի), MÖ 14 ve 10. yüzyıllar arasında Ermeni Yayları olarak adlandırılan bölgede veya (kuzey Mezopotamya (Doğu Anadolu) bölgelerinde yaşamış, farklı kimlik ve dillere sahip kabile ve aşiret topluluklarından oluşan, bir konfederasyon ve bölgenin adıdır, daha sonraki Asur metinlerinde Van Gölü' için “Nairi ülkesi denizi” (tâmtu ša mât Nairi) denir.
Coğrafya ve tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Hurri ve Asur kayıtlarında da adı geçen Nairi halkı ve toprakları, Hititolog Trevor R. Bryce'a göre; bir dizi lokal prensliğe bölünmüş “şiddetli (geçimsiz) kabile grupları” olarak adlandırdığı toplulukların ve de sakinlerinin yaşadıkları yerlerdi.
"Nairi" sözcüğü, bölgede yaşayan Ermeni kabilelerini tanımlamak için de kullanılır.[1]Hitit ve Urartu kaynaklarında Nairi bazen "Nihriya" ile eşit ve bir olarak ifade edilir.[2] ancak tek bir metin içinde Nihriya ile birlikte ortaya çıkması çelişkilidir.[3]
Bir kısım araştırmacılar ise, Asurca bir kelime olan "Nairi"yi, Urartu halklarının temel köklerini oluşturduğu varsıyalan, Hurri halkının adı olarak da görmektedir,[4] bu bakış açısı Urartu dilinin, Hurri dili ile bağlantısı üzerine yapılan çalışmalarla desteklenmektedir.[5][6] Kaynakların eksikliği, Nairi kabilelerinin, etnik bileşimi ve bu kabilelerin, genel Ermeni yaylaları veya Urartu topraklarındaki dağılımları hakkında net bilgiler vermemektedir.
Diğer Urartu ve Hayasa-Azzi Konfederasyonları ile de yakından ilişkili olup sonrasında, bu federasyonlar arasında birleşmeler yaşanmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Redgate, Anne Elizabeth (2000). The Armenians. Wiley-Blackwell. s. 27. ISBN 978-0631220374.
- ^ Trevor Bryce, The Kingdom of the Hittites 2005:316; Bryce locates Nairi north or northeast of modern Diyarbakır.
- ^ M. Salvini "Nairi, Na'iri" Reallexikon der Assyriologie 9. Edited by Erich Ebeling and Bruno Meissner. New York: Walter de Gruyter, 1998-2001. p. 87.
- ^ Götze, Albrecht Hethiter, Churriter und Assyrer; Hauplinien der vorderasiatischen Kulturentwicklung im II. Oslo, H. Aschehoug; Cambridge, Mass., Harvard University Press, 1936.
- ^ Johannes Friedrich (2003). Unutulmuş Yazı ve Dillerin Deşifresi . Moskova: SSCB.
- ^ Dyakonov I. M. Eski Yakın Doğu Asya Dilleri, "Bilim", Moskova, 1967
- Bryce, Trevor (2012). Neo-Hitit Krallıklarının Dünyası: Siyasi ve Askeri Bir Tarih. Oxford Üniversitesi Yayınları. s. 199. ISBN 978-0199218721.