Nakkaş

Nakkaş, Osmanlı döneminde minyatür, tezhip ve diğer süsleme sanatlarıyla uğraşan sanatçılara verilen isimdir. Eski Türk dilinde resim yapan, ressam anlamındadır. Bu sanatçılar, özellikle el yazması kitapları süsleme ve padişah portreleri yapma konusunda uzmanlaşmışlardı. Nakkaşlar Osmanlı döneminde genellikle Saray Nakışhanesi'ne bağlı çalışırlardı.

Nakkaş Osman tarafından çizilen, III. Murad'ın sünnet düğünü tablosu, 1582

Tarihçe

Osmanlı İmparatorluğu'nda nakkaşlık, özellikle 15. ve 16. yüzyıllarda zirveye ulaşmıştır. Bu dönemde, nakkaşlar sarayda Nakışhane adı verilen atölyelerde çalışmışlardır. Nakışhane, saray için önemli sanatsal eserlerin üretildiği bir merkezdi.

Tanınmış nakkaşlar

• Nakkaş Osman: Osmanlı minyatür sanatının en önemli temsilcilerinden biri olan Nakkaş Osman, 16. yüzyılda yaşamış ve birçok önemli esere imza atmıştır. En bilinen eserleri arasında "Süleymanname" ve "Şehinşahname" bulunmaktadır.

• Levni: 18. yüzyılın başlarında yaşamış olan Levni, Osmanlı minyatür sanatının son büyük ustalarından biridir. Eserlerinde renk ve kompozisyon ustalığı dikkat çeker.

• Matrakçı Nasuh: Hem bir nakkaş hem de bir matematikçi olan Matrakçı Nasuh, 16. yüzyılda yaşamıştır. "Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn" adlı eseriyle ünlüdür.

Metodları

Minyatürler, genellikle kitapların sayfalarına resmedilen küçük boyutlu resimlerdir. Tezhip ise kitap sayfalarını ve cilt kapaklarını süslemek için kullanılan altın ve boya ile yapılan süsleme sanatıdır.

Teknik ve malzemeler

Nakkaşlar, işlerinde genellikle doğal boyalar, altın varak, fırça ve kağıt kullanmışlardır. İşlerinin hassasiyetini ve detaylarını koruyabilmek için özel teknikler geliştirmişlerdir.

Günümüzde

"Nakkaş"a çağdaş edebiyatta Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı adlı eserinde ana şahsiyet olarak rastlanır.