Nesrulla Kengerli

Kişisel bilgiler
Doğum	Nesrulla Yakup oğlu Kengerli 25 Kasım 1913 Nahçivan kazası, Erivan Guberniyası, Rusya İmperatorluğu
Ölüm	25 Şubat 1991
Eğitimi	Azerbaycan Petrol ve Sanayi Üniversitesi (eski adıyla Azerbaycan Sanayi Enstitüsü), Nahçıvan Pedagoji Teknik Okulu

Nesrulla Kengerli (25 Kasım 1913, Nahçıvan – 25 Şubat 1991, Bakü) — 20. yüzyıl Azerbaycan mimarlığının tanınmış temsilcilerinden biri, II. Dünya Savaşı'na katılmış, "Kızıl Yıldız" nişanı ve diğer devlet ödülleriyle onurlandırılmış, Azerbaycan SSC'nin "Emektar inşaatçısı" fahri unvanına layık görülmüş bir mimar ve pedagogdur.

Hayatı

Nesrulla Yakup oğlu Kengerli 25 Kasım 1913 tarihinde Nahçıvan şehrinde doğmuştur. Babası Yakup Paşa Kengerli sınırlı bir resmi eğitim almış olmasına rağmen Arapça, Farsça, Rusça ve Osmanlıcayı bilmiş; İran ve Osmanlı aydınlarıyla ilişkiler kurmuş, zengin bir özel kütüphane oluşturmuştur. O, Rus şarkiyatçısı K.S. Smirnov’un “Nahçıvan elinin tarihi ve etnografyasına dair materyaller” adlı eserinin hazırlanmasında bilgi sağlamış ve 1918 olayları sırasında Ermeni baskınlarına karşı yerel savunmalarda yer almıştır. 1939 yılında İran ve Türkiye ile olan bağlantılarından dolayı baskıya maruz kalmış ve kurşuna dizilmiştir. Ailesi Kazakistan'a sürgün edilmiş, ancak 1964 yılında Azerbaycan'a geri dönebilmiştir.

Nesrulla Kengerli ilköğrenimini Nahçıvan'da almış, 1929 yılında Nahçıvan Pedagoji Teknik Okulu'nu bitirmiştir. Eğitimine devam etmek amacıyla 1932 yılında Gence Dokuma Enstitüsü'ne girmiş, bir yıl sonra Bakü'deki Azerbaycan Sanayi Enstitüsü'nün (günümüzde Azerbaycan Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi) mimarlık-inşaat fakültesine geçmiştir. 1939 yılında bu okuldan mezun olmuştur. Eğitim yıllarında Nahçıvan dışında bulunması, onu ailesinin sürgün kaderinden korumuştur.

1941 yılında II. Dünya Savaşı başladığında askeri hizmete alınmış, 416. Azerbaycan Tümeni'nin bir parçası olarak Kafkasya'dan Berlin'e kadar savaş yolu katetmiş ve madalyalarla ödüllendirilmiştir. Savaştan sonra mimarlık faaliyetlerine devam eden Nesrulla Kengerli, çeşitli dönemlerde "Azerdövlətmemarlayihə", "Bakışəhərbaşlayihə" ve "Azerdövlətlayihə" enstitülerinde görev yapmıştır.

25 Şubat 1991 tarihinde Bakü şehrinde vefat etmiştir.

Ailesi

Üç çocuğu olmuştur. Oğullarından biri olan Telat Kengerli jeolog bir bilim insanı, Akşin ve Aydın Kengerliler ise tıp alanında tanınmış uzmanlardır.

Çalışmaları

Mimar olarak konut ve idari binaların tasarımı alanında çalışmış, Bakü’deki Nizami Caddesi, İnşaatçılar Bulvarı ve Narimanov heykeli çevresinde yer alan yapılar dahil olmak üzere klasik ve modern mimarlığın sentezi üzerine kurulmuş projelere imza atmıştır. Projeleri arasında Neftçiler ve Azadlık bulvarlarında yer alan okul binaları, Merkez Üniversal Mağazası, Tıp Üniversitesi’nin binası, spor kompleksi, Gence Demiryolu İstasyonu ve Hankendi’deki idari bina yer almaktadır.

Özellikle Sumgayıt şehrinin ana planının hazırlanması ve buradaki çeşitli kamu ve konut binalarının projelendirilmesi konusundaki faaliyetlerinden ötürü SSCB Bakanlar Kurulu Ödülü'ne layık görülmüştür. 1968–1985 yıllarında "Azerdövlətlayihə" enstitüsünde başkanlık ettiği atölyede Sumgayıt'ın şehir planlama belgeleri hazırlanmıştır.

1951 yılından itibaren orta dereceli meslek okulları ve yükseköğretim kurumlarında ders vermiş, 1968–1990 yıllarında Azerbaycan Politeknik Enstitüsü'nde (günümüzde Azerbaycan Teknik Üniversitesi), daha sonra ise Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi'nde Mimarlık Yapı Konstrüksiyonları Anabilim Dalı'nda doçent olarak görev yapmıştır.

Ödülleri

Nesrulla Kengerli "Kızıl Yıldız" nişanı da dahil olmak üzere çeşitli devlet ödüllerine layık görülmüş, 1960 yılında “Azerbaycan SSC'nin Emektar inşaatçısı” fahri unvanını almış, 1972 yılında ise SSCB Devlet Ödülü ile onurlandırılmıştır.