Nesteren

Nesteren, Abdülhak Hâmit Tarhan'ın beş fasıllık bir dramı.

1878 yılında Paris’te yazılmış ve yayımlanmıştır. Duraksız, kafiyeli hece vezni ile yazılmıştır. Türk edebiyatında hece ölçüsü ile yazılan ilk tiyatro eseridir.

Konusunu Pierre Corneille’in Le Cid isimli eserinden almıştır. Abdülhak Hamit Tarhan, Nesteren ile Le Cid arasındaki ilişkiye dair, “Türkçesi değil, başka türlüsüdür” demiştir.

Nesteren’in konusu, belirsiz bir zamanda Kabil şeyhliğinde geçer. İki kardeş arasındaki iktidar mücadelesi sırasında gelişen ve sonu ölümle biten bir aşk anlatılır. Eser, Türk-Rus savaşının ilhamı ile yazılmıştır. Eserde alegorik olarak ele alınan konular: yöneticilerin savaşta ordularının başında olması gerektiği; ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar başkalarını küçümsememeleri ve halka karşı zor kullanmamaları gerektiği; yönetici seçerken liyakata önem verilmesi gerektiğidir. Alegorik okuma düzeyinde, yazarın II. Abdülhamid’i Türk-Rus savaşı başta olmak üzere çeşitli savaş yenilgilerinden sorumlu tuttuğu söylenebilir.

Konusu

Nesteren’in konusu Kabil’de geçer. Gazanfer ile Behram adlı kardeşlerden Gazanfer halk tarafından sevilmeyen, Behram ise sevilen birer yöneticidir. Gazenfer'in Nesteren adında bir kızı, Hüsrev 'in ise Behram adında bir oğlu vardır ve ikisi birbirine aşıktır.

Gazanfer, halk tarafından sevilmemesinin sorumlusu olarak kardeşi Behram’ı görmektedir ve ondan ülkeyi terk etmesini ister. Bu nedenle aralarında tartışma çıkar. Gazanfer'in Behram tokat atması üzerine Behram, bunun bir namus meselesi olduğunu söyleyerek oğlundan Gazanfer'i öldürmesini ister. Hüsrev, Gazanfer’i düelloya davet eder ve düelloda onu öldürür. Cinayeti Hüsrev'e aşık olan Gazanfer'in karısı Nesrin üstlenir. Mahkemede Nesrin"in idamına karar verilir. Ancak Hüsrev cinayeti işleyenin kendisi olduğunu itiraf eder. Mahkeme Hüsrev’in ülke için gösterdiği yararlılıkları göz önünde tutarak asılması yönündeki talepleri reddeder. Babasını öldürenin Hüsrev olduğunu öğrenen Nesteren, ona düşmanlık besler ve onu öldürmeye yemin eder. Hüsrev'i öldürmesi için Bender ile anlaşır. Karşılığında kendisiyle evleneceğinin sözünü verir. Ancak bir yandan da Hüsrev'i sevmeyi sürdürür ve ikilem içine düşer. Bender, Nesteren'in aslında Hüsrev"i sevdiğini anlar. Onu öldürmez, sadece yaralar. Bu arada Hüsrev, ülke sınırlarına gelen düşmanı kovmak için ordunun başına geçer. Zaferle dönmesi hâlinde kendisiyle evleneceğine dair Nesteren’den söz alır. Hüsrev, savaştan zaferle döner. Nesteren, babasının öcünü almak için Hüsrev ile evlenip gerdek gecesi onu öldürmeyi planlar, ancak o gece geldiğinde, zehir içerek kendini öldürür. Sevgilisinin öldüğünü gören Hüsrev ise, hançer ile kendisini öldürür.

Etkileri

Abdülhak Hamit Tarhan'ın bu eseri üzerine operet bestelenmiştir. Nesteren adlı bu operetin bestecisi ve liberetto yazarı Mehmet Baha Pars'tır. Eser, ilk Türk operetidir.