New York Times - Sullivan Davası
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Davanın arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]29 Mart 1960 tarihinde New York Times gazetesi, Alabama'da Martin Luther King, Jr. aleyhinde hazırlanan bir yalan yere yemin iddianamesine karşı Martin Luther King, Jr.'i savunmak amacıyla bir fon oluşturmak için "Onların Yükselen Seslerine Kulak Ver"[1] başlıklı tam sayfa bir ilan yayınladı. İlan yasal haklarının ihlalini protesto eden kişilere karşı Montgomery, Alabama polisi tarafından yapılan yanlış müdahalelerden bahsetmekteydi. Alabama Eyaleet Polisi'ne göre ilan "Martin Luther King, Jr.'i yedi kez tutukladılar..."[2] demekteydi. Fakat o tarihe kadar Martin Luther King, Jr. dört kez tutuklanmıştı. Her ne kadar Montgomery Kamu Güvenliği Komiseri L.B.Sullivan'ın ismi ilanda geçmemiş olsa bile, bahsi geçen ilanda polisin olaylara karşı tutumunun hatalı eleştirilmesinin, kendisi polis teşkilatının başında olduğu için, L.B.Sullivan'a karşı bir hakaret unsuru içerdiği düşünülmüştü.
Alabama yasalarına göre bir devlet memurunun resmi faaliyetlerine ilişkin yapılmış olan bir iftira eyleminden dolayı cezai tazminat kazanması için gazetenin yazdığı şeyleri geri almaması ya da geri almayı reddetmesi gerekiyordu. Bunun üzerine L. B. Sullivan, New York Times gazetesine yayınlamış oldukları bu ilan için bir tekzip yayınlaması için yazılı bir istekte bulundu.[3] New York Times gazetesi bir yazı yayınladı ama bu yazı L. B. Sullivan'ın talebinin tam karşılığı değildi. Gazete tekzip yerine bir mektup yayınladı. Bu mektupta birçok başka şeyin yanında şu ifadeler de yer alıyordu: "Biz... ilandaki ifadelerin sizi nasıl işaret ettiği konusunda kafa karışıklığı içerisindeyiz." ve "arzu ederseniz ilandaki ifadelerin size ne gibi bir işarette bulunduğuna dair bizi bilgilendirebilirsiniz."[3] L. B. Sullivan bu mektuba herhangi bir karşılık vermedi. Bunun yerine birkaç gün içerisinde New York Times gazetesine bir hakaret davası açtı. Aynı zamanda ilanda adı geçen dört siyahi bakana da dava açtı: Bu bakanlar Ralph Abernathy, S.S. Seay, Sr., Fred Shuttlesworth ve Joseph Lowery. L. B. Sullivan, Alabama ilk etap mahkemesinin verdiği karar göre 500,000 ABD doları tazminat almaya hak kazandı.[4]
New York Times gazetesi Alabama valisi John Patterson'un isteği üzerine sonradan bir tekzip metni yayınladı. Alabama valisi bu yayının, kendisini "görevini ciddi şekilde kötüye kullanma" ve "Alabama valisi ve Alabama Eyaleti Eğitim Kurulu başkanı olarak uygun olmayan fiilerde bulunma" suçlarıyla suçladığını iddia etmişti.[3] Neden vali için bir tekzip metni yayınlandığı fakat Sullivan için yayınlanmadığı sorusuna New York Times sekreteri şöyle cevap verdi: "Böyle yaptık, çünkü New York Times'ta yayınlanan şeyin Alabama Eyaleti'nin ve valiliğinin ve eyaletin diğer temsilcilerin şahsında bir kusur bulma amacı taşıdığını düşünmedik." Sekreter ayrıca, yayında Bay Sullivan'a herhangi bir şekilde işaret edilmediğini de belirtti.[3]
Üst mahkemenin kararı
[değiştir | kaynağı değiştir]Üst mahkemeye giden dava oybirliğiyle (9-0) New York Times lehine sonuçlandı.[4] Üst mahkeme; Alabama mahkemesinin kararının Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın birinci ve on dördüncü maddeleriyle First, Fourteenth Amendment güvenceye alınan konuşma ve basın hürriyetine aykırı olduğu kararına vardı. Üst mahkeme bundan başka, davanın L. B. Sullivan'ın lehine sonuçlanmasına yetecek kadar delil olmadığına da hükmetti.
Gerçek kötü niyet (actual malice)
[değiştir | kaynağı değiştir]Üst mahkeme, bir kamu görevlisinin bir hakaret davasını kazanabilmesi için söz konusu eylemin "gerçek kötü niyet"le yapıldığının ispat etmesi gerektiği sonucuna hükmetti. "Kötü niyet" kavramı ise; anlaşılmaz ve soyut bir kavram olduğu için ispat edilmesi oldukça zordur. Bunu destekleyecek şekilde Hugo Black "kötü"yü; -mahkemenin tanımlamış olduğu gibi- anlaşılamaz, soyut ve ispatlanması ya da çürütülmesi çok zor bir kavram olarak açıklamıştır.
"Kötü" terimi bu davada keşfedilmemişti. Halen yürürlükte olan iftira yasasından geliyordu.
New York Times - Sullivan davasında büyük mahkeme, "kötü niyet" kavramını, bu kavrama anayasal bir önem atfederek benimsedi.
Uluslararası karşılaştırmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Tüm bunlara göre sonuç olarak şunu diyebiliriz: Hakaret davalarındaki kural; kendisine hakaret edildiğini iddia eden kişinin bunu ispatlamasıdır. Davalı kişinin bunun aksini ispat etme zorunluluğu yoktur. Bu, örf ve adet hukukuna (common law) getirilmiş bir yenilik olarak göze çarpmaktadır. İngiliz hukukunda bu gelişme, Derbyshire County Council - Times Newspapers Ltd Davası (1993) davası kapsamında özellikle reddedilmiştir. Bu durum Kanada'da da böyledir. Hill - Church of Scientology of Toronto Davası (1995) ve Grant v. Torstar Corp. Davası (2009).
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- York Times Co. v. Tasini
- York Times Co. v. United States
- List of United States Supreme Court cases, volume 376 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Heed Their Rising Voices Advertisement, courtesy of the National Archives". 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2013.
- ^ "New York Times Co. v. Sullivan". 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2013.
- ^ a b c d New York Times v. Sullivan, United States Supreme Court, March 9, 1964 (376 U.S. 254). 29 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b "New York Times v. Sullivan at Oyez". 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2013.