Nizamiye Mahkemeleri
Nizamiye Mahkemeleri Tanzimat'tan sonra kurulan ve şer'î hususlar dışındaki davalara bakan mahkemelerdir. Tanzimat'tan sonra oluşturulan yargı kurumlarından biri olan Nizamiye Mahkemeleri, klasik Osmanlı mahkemelerindeki tek kadının aksine birden çok kadıya sahiptir. Nizamiye Mahkemeleri, tüm Osmanlı vatandaşlarının; dini, cemaat ve konsolosluk mahkemelerinin görev alanı dışında kalan bütün ceza ve hukuk davalarına bakmakla görevlidir. Geleneksel yargı teşkilatının yetersiz kalması ve batılı ülkelerin baskıları gibi sebeplerle nizamiye mahkemelerinden tam olarak faydalanılamamıştır.[1]
Nizamiye Mahkemeleri, varlığını Osmanlı'dan sonra bir süre daha devam ettirmiştir. Yetkileri 1920'de bir kanunla Sivas'ta geçici olarak kurulan Temyiz Heyeti'ne devredilmiştir. 1924'te çıkarılan bir kanunla Türkiye adliye teşkilatında köklü değişiklikler yapılmış ve ilga edilmiştir. Böylece nizamiye mahkemelerinin varlığı sona ermiştir.[2][3][4][5][6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Nizamiye Mahkemeleri Üzerine Değerlendirme". Müge Vatansever Öztürk. 21 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025.
- ^ "NİZÂMİYE MAHKEMELERİ". TDV İslam Ansiklopedisi. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025.
- ^ Nizamiye. Halil Cemâleddin – Hrant Asadur, Ecânibin Memâlik-i Osmâniyyede Hâiz Oldukları İmtiyâzât-ı Adliyye. ss. 72-78, 99-101, 302-318.
- ^ A. Haydar, “Mehâkim-i Nizâmiyenin Vezâifinin Takyidi”, Cerîde-i Adliyye, I/1, İstanbul 1325.
- ^ M. Macit Kenanoğlu, Osmanlı Ticaret Hukuku, Ankara 2005, s. 17-41.
- ^ E. Buğra Ekinci, Osmanlı Mahkemeleri, İstanbul 2004, s. 125-235.