Nostr
Nostr, dağıtık bir sosyal ağ sistemi için merkezi olmayan bir ağ protokolüdür. Açılımı, "Röle ile Aktarılan Notlar ve Diğer Ögeler"dir (İngilizce: Notes and Other Stuff Transmitted by Relay). Gönderiler sansüre karşı dayanıklıdır ve kriptografik olarak doğrulanmıştır.[1]
Nostr, internet teknoloji için email, http, ftp protolollerinin sağladığı gelişimi sağlamıştır. Diğer sosyal medya protokolleri aksine temelindeki basitlik ve geliştirilebilirliğe açıklığı sayesinde internetin geleceğinde sosyal medya platformlarının alt yapılarında kullanılacağına dair büyük umut vadetmektedir.[2]
Nostr protokolü parçalı yapısını istemciler ve rölelerden alır. Röleler yalnızca verileri tutmaktan sorumludur ve kullanıcılar verilerinin hangi rölelerde barınacağını kendileri seçerler. Birden fazla rölede aynı veriler bulunabildiği için, rölelerin kaybolması içeriğinizin kaybolması anlamına gelmez.
Nostr üzerinde hesap sahibi olmak yalnızca bir şifre anahtar çiftine sahip olmakla mümkündür. Açık anahtar sizin kullanıcı adresiniz, şifreli anahtar ise sizin hesabınıza içerik eklerken kullandığınız şifreniz gibi çalışmaktadır. Teknik detaylar son kullanıcı için karmaşık gibi gelse de, eposta sistemlerinin teknik detaylarını son kullanıcıların bilmemesi gibi, nostr'ın da teknik detaylarının son kullanıcı tarafından bilinmesi gerekmez.
Protokolün gücü sebebiyle devlet sansürlerine karşı dirençlidir. Nasıl ki, bir eposta adresiniz devlet veya sağlayıcınız tarafından engellenemiyorsa Nostr protokolündeki varlığınız da engellenemez. Bireysel olarak röleler sizi çıkartsa bile farklı röleleri kullanabilirsiniz.[3]
Nostr protokolünün gelişimi NIP adı verilen dökümanlar kullanılarak github üzerinden yürütülür ve tamamen açık kaynaklı olarak ilerler. Örneğin NIP-05 standartı kullanıcıların kendi kullanıcı adlarına sahip olmasını sağlamıştır (örnek: delirehberi@emre.xyz şeklinde bir hesaba sahip olunabiliyor.) Domain sistemi web için ne anlama geliyorsa, hemen hemen NIP-05 de nostr protokolü için bu anlama gelmektedir.
IOS kullanıcıları için Damus.io, Android kullanıcıları için Ametyhst uygulaması kullanılabilir. Tarayıcı üzerinden ise Coracle kullanılabilir. Ayrıca NostrApps sitesi üzerinden farklı türlerdeki Nostr istemcilerine ulaşılabilmektedir.
Twitter'ın kurucu ortağı Jack Dorsey, Nostr'ı onayladı ve geliştirilmesini finansal olarak destekledi.[4][5][6]
ABD Senatörü Cynthia Lummis ve Ethereum'un yaratıcısı Vitalik Buterin, erken benimseyenler arasındadır.[7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "nostr: README.md". GitHub. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ "nostr". 21 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ "Nostr - Emre.xyz". 24 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2025.
- ^ "Here's why Bitcoiners are flocking to Nostr, a social network supported by Jack Dorsey and Edward Snowden" [İşte burada: Niye Bitcoin'ciler Jack Dorsey ve Edward Snowden tarafından desteklenen Nostr'e akın ediyor]. Fortune. 21 Şubat 2023. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2023.
- ^ Schreckinger (10 Nisan 2023). "Jack Dorsey explains his new obsession" [Jack Dorsey yeni takıntısını açıklıyor]. Politico. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ Dorsey, Jack [@jack] (16 Aralık 2022). "14 BTC deployed to @fiatjaf for #nostr" [@fiatjaf'a #nostr için 14 BTC gönderildi]. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023 – X vasıtasıyla.
- ^ "The year of Web3 social media — maybe" [Web3 sosyal medyasının yılı - belki]. Politico. 3 Ocak 2023. 10 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir] | İnternet ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |