Oralmanlar
Oralmanlar (Geri dönenler), Kazakistan'ın 1991'de SSCB'den bağımsızlığını kazanmasından bu yana oraya taşınan etnik Kazaklar.[1] 2008'den beri etnik Kazakların yeniden yerleşim programı "Nurlu Göç" (Nurly Kosh) olarak adlandırılır.[2] O zamandan beri, Karaganda ve Çimkent gibi güney illerinde Oralmanların geçici yerleşimi için bir takım entegrasyon merkezleri açılmıştır.
Geri dönüş, Kazakistan'ın yeniden yerleşim politikasındaki en önemli konulardan biridir.[3]
Yerleşim
[değiştir | kaynağı değiştir]Oralmanlar, iklim ve yerleşim koşulları nedeniyle geleneksel olarak Kazakistan'ın eski yerleşim yerlerine bitişik veya yakınında bulunan bölgelerde yer almaktadır. Sonuç olarak, Özbekistan ve Kırgızistan'dan gelenler çoğunlukla güneyde yaşarken, Çin ve Moğolistan'dan gelenler doğuda kalır.[4] Hükûmet onları kuzeye yerleştirmeyi tercih eder, ancak Oralmanların kendileri, kuzeyde kalan Oralmanlara yardım etse de, özellikle ülkenin güneyinde, Rus dilinin günlük yaşamda daha az önemli olduğu yerlerde bulunmayı tercih eder.[5] Kuzey Kazakistan, ülkenin en Ruslaşmış bölgesidir.[6]
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]LSAR (Sosyal ve Antropolojik Araştırma Laboratuvarı), Oralmanları iki araştırma grubuna ayırır: doksanlarda gelenler ve 2000'lerde gelenler. Bu iki grubun birbirleriyle çok az teması vardır veya hiç yoktur. Ayrıca geldikleri yere göre de ikiye ayrılırlar. Bu gruplar arasındaki temel fark, dilleridir.[7]
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazakistan'ın ortak dil (lingua franca) olarak Rus dili kullanıldığı için Oralmanların işgücü piyasasına entegre edilmesi zordur.[8] Ayrıca Kazakistan, Moğolistan ve Rusya'da Kazakça Kiril alfabesi ile yazılırken, Türkmenistan ve Özbekistan'da Latin alfabesi kullanılmaktadır. Bu, yurtdışındaki Latince konuşan Oralmanlar için sorun yaratır.[9] Örneğin, dilleriyle ilgili bu zorluklar ortaöğretim alanında yaşanmaktadır.[10] Hukuki danışmanlık, mesleki eğitim ve gelişim programlarına ek olarak, 2008'de açılan entegrasyon merkezleri de devlet dilini öğretmeye çalıştı.[3]
Çin'den gelen Oralmanlar, Kazak üniversitelerindeki Çinli öğretmenlerin çoğunluğunu oluşturur.[11]
Sorunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dil sorununa ek olarak, başka sorunlar da bulunur. Oralmanlar, yerlilere göre kendilerini uzun süre Kazaklığını yurt dışında tutabilen kişiler olarak görmektedir. Bu onları yerel topluluktan daha fazla ayırabilir. Yerel halkın bir kısmı ise Oralmanlara haksız muamelede bulunur ve onları “öteki” ve “gerçek dışı” yurttaşlar olarak görür.[12] Üstelik bazılarına göre Oralmanlar işgücü piyasasındaki durumu daha da kötüleştirmektedir.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kueppers, Alfred (22 Nisan 2004), Ethnic Kazakhs Find Titular Homeland to be Economic Haven, 16 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Eylül 2007
- ^ Абраимов, А.Т. (2013), Политика репатриации Республики Казахстан: к вопросу о причинах возвращения казахов, 14 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Kasım 2017
- ^ a b Rights of the Oralman, 22 Nisan 2004, 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi28 Mart 2017
- ^ Tan, Vivian (9 Ağustos 2007), After generations away, Kazakhs come home to an independent country, 21 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Eylül 2007
- ^ Special report on ethnic Kazakhs and the struggle to return - Continued, 3 Eylül 2003, 11 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Haziran 2010
- ^ Lillis, Joanna, Kazakhstan: Astana Entices Kazakhs From Abroad Amid Ukraine Crisis, 14 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Nisan 2017
- ^ "Identity and Conflict at the Borders: Adaptation of Oralmans in East Kazakhstan", Laboratory for Social and Anthropological Research, Department of History, Tomsk State University, 14 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Nisan 2017
- ^ UNDP 2006, s. 23
- ^ Kenzhebekovna Kalshabaeva, Bibiziya; Akbota, Senbayevna Seisenbayeva, Some Problems of Repatriation and Adaptation of Representatives Of the Kazakh Diaspora of Central Asia in the Historic Homeland (PDF), 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)9 Nisan 2017
- ^ Baurzhan, Bokayev, Ethnic-linguistic identification of repatriates in modern Kazakhstan9 Nisan 2017
- ^ Laruelle, Marlène; Peyrouse, Sebastien (2009). "Cross-border Minorities as Cultural and Economic Mediators between China and Central Asia" (PDF). China and Eurasia Forum Quarterly. 7 (1): 29-46, 116-117. ISSN 1653-421217 Nisan 2009.
- ^ Oka, Natsuko, A Note on Ethnic Return Migration Policy in Kazakhstan: Changing Priorities and a Growing Dilemma (PDF)9 Nisan 2017
- ^ Задача - помочь оралманам, 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Kasım 2017