Ordubad medresesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Aralık 2023) |
Ordubad medresesi, Ordubad şehrinin tarihi merkezinde yer alan 18. yüzyıldan kalma medresedir. Azerbaycan topraklarında erken dönem mimarisinin özelliklerini koruyan ve günümüze kadar ayakta kalan az sayıdaki binadan biri olarak bilinir.[1]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]İslam'ın yayıldığı bölgelerde medreselerin inşası Abbâsîler döneminde başlamış, 12. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Medrese külliyeleri genellikle cami binalarıyla birlikte inşa edilmiştir. Medrese camileri çoğu durumda cuma camilerinin rolünü de oynamıştır. Bazı durumlarda mevcut cuma camilerinin yanına inşa edilerek bir kompleks oluşturulmuştur. Bunun bir örneği Gence ve Şamahı şehirlerindeki cuma camilerinde oluşturulan külliyelerdir.[2]
Zamanının esas eğitim merkezlerinden biri olan Ordubad medresesi, diğer İslam devletlerinde olduğu gibi, şehrin merkezinde bulunan büyük cuma camisinin yanına inşa edilmiştir. Medresenin finansmanı ve bakımı vakıf tarafından yürütülüyordu. Caminin 100 metre kuzeyinde yer almaktadır. Uzun süre ipekböcekçiliği dairesine ev sahipliği yapan medrese, bazı eklemeler yapılmış ancak orijinal görünümünü korumuştur. Araştırmacılara göre bu medrese, klasik medresenin Azerbaycan'da günümüze ulaşan tek örneğidir.[3]
Medresenin giriş kapısının üzerindeki kitabeden Safevi hükümdarı Şah Sultan Hüseyin (1694–1722) döneminde, devlet aygıtında önemli mevkilerde bulunan kişilerin önderliğinde inşa edildiği anlaşılmaktadır. Medrese Ordubad şehrinin sosyo-politik yaşamında önemli bir rol oynamıştır. "Nahçivan Sancağının Ayrıntılı Kitabı"na göre, bu kitabın derlendiği 1727 yılında medrese, şehirde faaliyet gösteren 30 dükkândan ayda 15 akçe, Tekne hamamının gelirinin yarısı kadar (9 bin akçe), Ordubad islekelesinden 4,800 akçe bağış olarak almıştır. Kitapta ayrıca öğretmenlere, öğrencilere ve medrese çalışanlarına verilen aylık ödemelerin miktarları da yer alıyor. Orta Çağ'ın Ordubad yerlisi olan ve "Ordubadi" mahlasıyla tanınan birçok önemli şahsiyeti bu medresede eğitim görmüştür. Medrese Nahçıvan'da Sovyet iktidarının kurulmasına kadar işlevini sürdürmüşdür.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Genel
- ^ Саламзаде 1964, s. 32.
- ^ Саламзаде 1964, s. 33.
- ^ Усейнов М, Бретаницкий Л, Саламзаде А. (1963). История архитектуры Азербайджана. Москва: Госстройиздат. s. 396. Birden fazla
|sayfalar=ve|sayfa=kullanıldı (yardım) - ^ Səfərli, F. (2003). Naxçıvanda sosial-siaysi və ideoloji mərkəzlər. Bakı: Nurlan. s. 392. Birden fazla
|sayfalar=ve|sayfa=kullanıldı (yardım)
- Özel
- Саламзаде, А. В. Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. — Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1964.