Osman Nuri Eyüboğlu
Osman Nuri Eyüboğlu (1881, Maçka, Trabzon, Osmanlı İmparatorluğu - 8 Mart 1941, Trabzon, Türkiye), Türk fotoğrafçı, gazeteci, matbaacı, kartpostal editörü ve yazar.[1] Trabzon'daki İkbâl Matbaası'nın ve aynı isimli derginin kurucusu olmasıyla[2] ve Karadeniz bölgesindeki birçok yerleşim biriminin fotoğrafını çekmesiyle bilinir.[3] Hayatı boyunca kartpostal editörlüğüyle de uğraşan Eyüboğlu, Trabzon ve çevresine ilişkin 500'den fazla kartpostal basmış ve 50 kitap çıkarmıştır.[4]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Osman Nuri Eyüboğlu, 1881'de Eyüboğulları ailesinde Maçkalı Hasan Efendi'nin oğlu olarak Trabzon'da dünyaya geldi. İlköğretimi Trabzon'da tamamlayan Eyüboğlu, Trabzon İdadisi'nden mezun oldu.[5] 1901'de İkbâl Matbaasını kurdu ve Feyz gazetesinin devamı niteliğindeki İkbâl gazetesini basmaya başladı. Türkiye'nin millî mücadele döneminde Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın desteklemesiyle yayına devam edebilen gazete, o dönemde aynı aileden Hayri Eyüboğlu tarafından çıkarılmış ve fırkanın etkisi altında kalmıştır.[6] Osman Nuri ayrıca bir tarih kütüphane kurmuş ama bu uzun ömürlü olmamıştır.[7] Eyüboğlu 1912'de İkbâl gazetesinin yan yayını olarak bir mizah dergisi de çıkarmıştır.[8] 1918 yılında İkbâl gazetesinin yönetiminin devralan Eyüboğlu, 1935 yılında gazetenin adını Olcay (kızının adı[9]) olarak değiştirmiştir.[10][11] Matbaa malzemeleri ve makine satışıyla da ilgilenmiş, 8 Mart 1941'deki ölümüne kadar matbaacılık yapmaya devam etmiştir.[12] Ölümüyle beraber matbaayı oğlu Basat Eyüboğlu devralmıştır. 1970'te matbaanın başına Osman Nuri'nin diğer oğlu Mete Eyüboğlu geçmiş ve öldüğü 1988'e kadar matbaanın yöneticiliğini yapmıştır. Sonraki 5 yıl kapalı kalan matbaa, 1993'ten beri Mete Eyüboğlu'nun oğlu İsmet Eyüboğlu tarafından işletilmektedir.[13] İsmet Eyüboğlu'na göre, Osman Nuri Eyüboğlu'nun çoğu arşivi I. Dünya Savaşı döneminde Ruslar tarafından kaçırılmıştır.[14]
Kişisel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Efendi lakabıyla anılan Eyüboğlu, evli ve 8 çocuk babasıydı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "History of Photography in Turkey". turkishculture.org. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Albayrak, Hüseyin (2008). Trabzon milli eğitim tarihi. T.C. Trabzon Valiliği. s. 198. ISBN 9759522470. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Dizman, İbrahim (2008). Denize düşen dağ: Ordu. Heyamola Yayınları. s. 146. ISBN 9789756121702. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Ak, Seyit Ali (2001). Erken cumhuriyet dönemi Türk fotoğrafı: 1923-1960. Remzi Kitabevi. s. 134. ISBN 9751407842. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Bal, Mehmet Akif (2005). Osmanlıdan Cumhuriyete Trabzonlu simalar ve Trabzon'un köklü aileleri. Mehmet Akif Bal. s. 79. ISBN 9750045106. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Akbal, İsmail (2008). Milli Mücadele döneminde Trabzon'da muhalefet. Serander. s. 29. ISBN 9944374032. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Çapa, Mesut (2004). Yirminci yüzyıl başlarında Trabzon'da yaşam. Serander. s. 221. ISBN 9759758970. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Albayrak, Hüseyin (2010). Dünden bugüne Trabzon basını, 1869-2009. Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı. s. 140. ISBN 9757871273. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ "Cumhuriyetin tanığı matbaa, Trabzon'da faaliyette". gunebakis.com.tr. 19 Mayıs 2020. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Bakırezer, Demirer, Güven, Yücel (2009). Trabzon'u Anlamak. İletişim Yayınları. s. 308. ISBN 9750506480. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Kebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi. Kebikeç Yayınları. 1995. s. 167. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ Bal, Mehmet Akif (2007). Trabzonlu ünlü simalar ve Trabzon'un ünlü aileleri. Çatı Yayınları. s. 322. ISBN 9758845306. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ "Cumhuriyetin tanığı matbaa". cnnturk.com. 19 Mayıs 2020. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ "Cumhuriyetin tanığı matbaa, Trabzon'da faaliyette". linehaber.com.tr. 19 Mayıs 2020. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
