Papirüs Fouad 266
Fouad 266 birçok papirüs fragmanın terimidir. Bu fragmanlar İbranice Kutsal Yazıların (Tanah, Eski Ahit) en eski metinlerinin bazılarını içermektedirler. Onlar Yunancada yazıldı ve Septuagint tercümesinin birçok ayetlerini kapsar. Ayetler Başlangıç (Bereşit) ve Kanunun Tekrarı (Devarim) kitaplarındandır.
Fouad 266 (simge: LXXP. Fouad Inv. 266) papirüslerinin M.Ö. ikinci ya da birinci yüzyıla ait olduğu ortaya çıkmıştır. Bu fragmanlar Société Egyptienne de Papyrologie'ye (Kahire) aittir ve Kahire'de bulunan Mısır müzesinde muhafaza edilmektedir.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]1939 yılında Fouad 266 papirüsleri Mısır'daki Fayyum havzasında bulundu. Bu fragmanlar 1943'te P. Jouget tarafından Société Fouad ler de Papyrologie için satın alındı ve bu buluş ilk olarak 1943'te W.G. Waddell tarafından yayımlandı.[1]
1948'de Watch Tower Bible and Tract Society'yi temsil eden iki kişi papirüsün 18 fragmanlarının fotosunu çekme ve yayımlama iznini aldılar.[2] O zaman bu fotoğraflara dayanarak üç inceleme yapıldı:
- 1. A. Vaccari (Papa'ya ait Kutsal Kitap Enstitüsü, Roma), „Papiro Fuad, Inv. 266. Analisi critica dei Frammenti pubblicati in: ‚New World Translation of the Christian Greek Scriptures‘. Brooklyn (N. Y.) 1950 p. 13s.“[3]
- 2. W. Baars, „Papyrus Fouad Inv. No. 266“[4]
- 3. George Howard, „The Oldest Greek Text of Deuteronomy“[5]
1950'de ilk olarak Kutsal Kitabın New World Translation of the Christian Greek Scriptures tercümesinde Fouad fragmanlarının fotoğrafları yayımlandığı halde 1950 ve 1960'larda uzmanların ekseriyetine fragmanların incelenmesine izin verilmedi.
Paul E. Kahle Die Kairoer Genisa eserinde Fouad papirüsü hakkında şunu belirtti: „Amerika'da bundan birkaç fragmanın kopyasının ... çıkarıldığı haberini G. D. Kilpatrik'e borçlu oldum; onların tümü Tetragrammaton'u içerir. [Bir dipnotta kanıt olarak New World Translation of the Christian Greek Scriptures, 1950 gösterildi.] Roma'daki Papalık Kutsal Kitap Enstitüsüne ait olan A. Vaccari'den bu papirüsün metninin özellikleriyle ilgili bir bilirkişi raporunu rica ettim.“[6]
1966'da fragmanların ilk edisyonu Françoise Dunand tarafından yayımlandı.[7]
Zaki Aly ve Ludwig Koenen 117 fragmanlardan oluşan sonraki edisyonu çıkardılar.[8] Onlar ayrıca tüm papirüs fragmanlarının fotoğrafları içeren bir baskı Three Rolls of the Early Septuagint: Genesis and Deuteronomy başlığı altında yayımladılar.[9]
Fouad papirüsleri başlangıçta tüm Pentatökü içeren bir ya da daha fazla tomarların fragmanlarından oluşmaktaydı. Fouad 266 ve Papirüs Rylands 458 Ölü Deniz rulolarının bulunuşuna kadar İsa'dan önceki zamana (Milattan önceye) ait olan tek fragmanlardı.[10]
İçerik
[değiştir | kaynağı değiştir]Fouad 266 papirüsü Başlangıç ve Kanunun Tekrarı kitaplarından kısımlar içerir. Kanunun Tekrarı kitabındaysa Tanrı'nın ismi, Yunanca metin içinde çeşitli yerlerde, klasik İbrani alfabesine ait karakterlerle (Tetragrammaton: יהוה [YHVH] Yehova ya da Yahve) görülür.
Tanrısal isim Fouad papirüsünün şu yerlerinde (49 defa) geçmektedir:
Kanunun Tekrarı 18:5, 5, 7, 15, 16; 19:8, 14; 20:4, 13, 18; 21:1, 8; 23:5; 24:4, 9; 25:15, 16; 26:2, 7, 8, 14; 27:2, 3, 7, 10, 15; 28:1, 1, 7, 8, 9, 13, 61, 62, 64, 65; 29:4, 10, 20, 29; 30:9, 20; 31:3, 26, 27, 29; 32:3, 6, 19.
Ayrıca Tanrı'nın ismi üç belirlenmeyen fragmanda (No. 116, 117 ve 123) da geçer.
Paul E. Kahle Fouad papirüsünün önemi hakkında şunu yazdı: „... [A. Vaccari'nin] gösterdiği gibi Kutsal Kitabın, Septuagint metninin Vatikanus ve benzer kodekslerden daha güvenilir ve de Vatikanus'tan 400 yıl önce yazılan Yunanca metni önümüzde bulunur.“[11]
Kahle şu sonuca vardı: „Kutsal Kitabın milattan önceki zamanda Yahudilerden Yahudiler için üretilen tüm Yunanca tercümelerinde Septuagint'in Hristiyan kopyalarında bulduğumuz [kyrios] ... ya da onun kısaltmaları değil ... İbranice harflerle yazılmış olan Tetragrammaton Tanrı ismi olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır..“[12]
Edebiyat
[değiştir | kaynağı değiştir]- Zaki Aly: Three Rolls of the Early Septuagint. Genesis and Deuteronomy. A Photographic Edition Prepared in Collaboration with the International Photographic Archive of the Association Internationale de Papyrologues. With Preface, Introduction, and Notes by Ludwig Koenen. Papyrologische Texte und Abhandlungen 27. Bonn 1980. ISBN 3-7749-1417-6
- Françoise Dunand: Papyrus Grecs Bibliques (Papyrus F. Inv. 266). Volumina de la Genèse et du Deutéronome. L'Institut Francais d'Archéologie Orientale. Recherches d'archéologie, de philologie, et d'histoire 27 (1966).
- Alfred Rahlfs: Septuaginta - Vetus testamentum Graecum. Bd. 1/1 - Die Überlieferung bis zum VIII. Jahrhundert. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2004. ISBN 3-525-53447-7
- Natalio Fernández Marcos: The Septuagint in Context. Brill Verlag, Boston 2001. ISBN 90-04-11574-9
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ W. G. Wadell: The Tetragrammaton in the LXX. With a Plate. In: Journal of Theological Studies 45 (1944), S. 158–161.
- ^ New World Translation of the Christian Greek Scriptures, 1950, S. 13, 14
- ^ Studia Patristica, Bd. 1, Teil 1, yayımlayan: Kurt Aland ve F. L. Cross, Berlin 1957, S. 339—342.
- ^ Nederlands Theologisch Tijdschrift, Bd. 13, Wageningen 1959, S. 442—446.
- ^ Hebrew Union College Annual, Bd. 42, Cincinnati 1971, S. 125—131.
- ^ Paul E. Kahle Die Kairoer Genisa, Berlin 1962, S. 232
- ^ Françoise Dunand: Papyrus Grecs Bibliques (Papyrus F. Inv. 266). Volumina de la Genèse et du Deutéronome, 1966.
- ^ Études de Papyrologie, Bd. 9, Kairo 1971, S. 81—150, 227, 228
- ^ Three Rolls of the Early Septuagint: Genesis and Deuteronomy, „Papyrologische Texte und Abhandlungen“, Bd. 27, Bonn 1980.
- ^ Natalio Fernández Marcos: The Septuagint in Context. Boston: Brill 2001, S. 71.
- ^ Paul E. Kahle: Die Kairoer Genisa. Untersuchungen zur Geschichte des hebräischen Bibeltextes und seiner Übersetzungen. Berlin 1962, S. 233.
- ^ Paul E. Kahle: The Greek Bible Manuscripts used by Origen. In: Journal of Biblical Literature 79 (1960), S. 111–118.
