Parhali Yazmaları
Parhali Yazmaları veya Parhali Derlemeleri (Gürcüce: პარხლის მრავალთავი; okunuşu: "parh'lis mravaltavi"), 10. yüzyılda, tarihsel Gürcistan'ın sınırları içinde bulunan Tao bölgesinde, günümüzde Türkiye'de Artvin ilinin Yusufeli ilçesinde yer alan Parhali köyünde yazıya geçirilmiş Gürcüce birkaç yazmadır. Derleme, Parhali Manastırı'nda yazıya geçirildiği için bu şekilde adlandırılmaktadır.
Parhali Elyazmaları veya Parhali Derlemeleri olarak adlandırılan bu yazmalar derlemesi, Gürcüce elyazma kitaplar içinde en geniş kapsamlı eserdir. Çok iyi işlenmiş deri üzerine, son derece güzel Nushuri yazısı ve kahve rengi mürekkeple yazılmıştır. Derleme, 45,5 × 33,5 ebatlarında 658 yapraktan oluşur. Metinlerde süslemeler neredeyse yer almamıştır. Paragraf başlangıcında irice yazılmış ilk harfler genel olarak kahve rengi, nadiren de kırmızı renkle yazılmıştır. Şuşanik’in Şehadeti, Abo'nun Şehadeti gibi hagiografik eserler günümüze bu derleme sayesinde ulaşmıştır.[1]
Parhali Derlemeleri, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'teki Elyazmalar Ulusal Mekezi'nde (A-95) korunmaktadır.