Paul Lange
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Haziran 2017) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Paul Lange ya da Paul Lange Bey (12 Ekim 1857, Kartzow - Podsdam - 2 Aralık 1919, İstanbul), Osmanlı padişahları V. Mehmet Reşat ve VI. Mehmet Vahidettin döneminde Mızıka-yı Hümayun şefliği yapmış Alman müzisyen, müzik eğitmeni (Doç.).
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir öğretmenin oğlu olan Paul Lange, Podsdam yakınlarındaki Kartzow köyünde doğdu. İlk müzik derslerini babasından aldı. Babasının kayyumluk yaptığı köy kilisesinde 10 yaşından itibaren org çaldı. Öğretmenliği meslek seçmesini isteyen babasının yönlendirmesiyle Neuruppin'de pedegoji eğitimi gördü. Ardından müziği seçti. Berlin'e gitti. Kilise Müziği Akademik Enstitüsü'nde okudu. Bu dönemde Berlin'deki kiliselerde orgculuk yaptı[1].
1880'de üç yıllık sözleşmeyle İstanbul'a geldi. Alman Lisesi'nde şan öğretmenliği, elçilik kilisesinde orgculuk görevlerini üstlendi. Korolar kentte dikkat çekince diğer okullardan teklifler aldı. 1888'den itibaren Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'nde, Ermeni ve Rum okullarında koroları çalıştırdı. 1898'den sonra Alman Lisesi'nde müzik öğretmenliği yaptı[2]. 1884 yılında Osmanlı dönemindeki ilk özel klasik Batı müziği eğitim kurumu Dersaadet Musiki Mektebi'ni açtı[3]. Belediye Muzikası, Tophane Bandosu'nu kurduktan sonra 1905'te Ertuğrul yatının satın alınmasının ardından Ertuğrul Yatı Bandosu'nu oluşturdu. Şefliğini üstlendi. Ayrıca Jandarma Bandosu'nu çalıştırdı. Bahriye Bandoları Kumandanı sıfatıyla kaymakam rütbesine kadar yükseldi[4][5]. Osmanlı Sarayı'nda görevli olduğu için, o zamanlar İstanbul'da yaşayan diğer almanlar gibi, İtilaf Devletleri tarafından I. Dünya Savaşı'ndan sonra sürülmemiştir. Ancak 1920 yılında öldüğünde, aynı gün ailesi İtilaf Devletleri tarafından sürülmüştür. 2 Aralık 1919'da tifüs hastalığı sonucunda Kuzguncuk'taki yalısında vefat etti. Cenazesi ertesi gün devlet töreniyle kaldırıldı. Tabutu Ertuğrul Bandosu'nun bulunduğu gemiyle Dolmabahçe Sarayı'na getirildi. Düzenlenen törenin ardından Feriköy Protestan Mezarlığı'nda toprağa verildi[4]. Oğlu Hans Lange daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne yerleşti ve Arturo Toscanini'nin asistanı ve bir orkestra şefi oldu.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Emre Araci: Paul Lange Bey: in: Memleketimiz Dersaadet (Daheim in Konstantinopel), Pagma Verlag, Nürnberg, 2014, ISBN 978-3-9810758-5-4, S. 165-184
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dietrich Schlegel (1992). "Paul Lange Bey - Ein Deutscher Musiker im Osmanischen Reich". Makale. Mitteilungen der Deutsch-Türkischen Gesellschaf. ss. s. 36-4722 Kasım 2025.
- ^ Aracı, Emre (2014). "Paul Lange Bey – vom Dorf Kartzow bei Potsdam zum »Musikinstrukteur« der Sultane / Paul Lange Bey – Potsdam Yakınlarındaki Kartzow Köyünden Sultanların »Musiki Muallimi« Makamına". Paul Lange Bey – vom Dorf Kartzow bei Potsdam zum »Musikinstrukteur« der Sultane / Paul Lange Bey – Potsdam Yakınlarındaki Kartzow Köyünden Sultanların »Musiki Muallimi« Makamına. Makale. Parma. ss. 165-183.
- ^ Alimdar, Selçuk (2016). Osmanlı'da Batı Müziği. Araştırma. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. s. 322.
- ^ a b Gazimihal, Mahmut Ragıp (2019). Türk Askeri Muzikaları Tarihi. Araştırma. Doğu Kütüphanesi. s. 206.
- ^ Kutlay Baydar, Evren (2010). Osmanlı'nın Avrupalı Müzisyenleri. Araştırma. Kapı Yayınları. s. 140.