Peynirini Mağarası (Derbent)
Peynirini Mağarası, Konya ili, Derbent ilçesi Mülayim köyünde yer alan mağaradır.
Fiziki özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Peynirini Mağarası, Aladağ'ın (2339 m) kuzeydoğu sırtında, Miskinçukuru Deresi yakınlarında bulunur. Triyas Devri Kalkerleri içinde kimyasal ayrışma ile oluşmuştur. Çevrede karasal iklim görülür, ortalama yağış 612 mm, ortalama sıcaklık 7,4 °C'dir.[1]
Mağara 24,5 m derinliğe, 187 m uzunluğa sahiptir. Mağaranın ilk bölümü; Giriş, Peynir Salonu ve Alt Salon bölümlerinden oluşur ve donanımsız girilebilir. Peynir salonu girişten 7 m aşağıda, 6 m yüksekliğinde, 11 m genişlik, 21 m uzunluğundadır. Peynirler burada olgunlaştırılmaktadır. Alt Salona dar bir geçit ile geçilir.[1]
Mağara iklimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mağara çevresinde yıllık ortalama sıcaklık 9 °C, mağara giriş, peynir salonu ve alt salonda 6 °C dir. Dışarıda en yüksek sıcaklık 26 °C, Peynir Salonu ve girişte 8 °C, Alt salonda 7 °C'dir. En düşük sıcaklıklar dışarıda -11 °C, girişte 3 °C, alt salonda 6 °C, Peynir Salonunda 4 °C'dir. Yıllık sıcaklık farkı mağara dışında 37 °C, girişte 5 °C, peynir salonunda 4 °C, Alt Salonda 1 °C'dir. Mağarada girişten sonra dış atmosfer şartlarında etkilenme azalmaktadır.[1]
Girişi yukarıda olan mağaraların içine kışın soğuyan hava dolmaktadır. Yazın dışarıda hava ısınsa da içeri yerleşen soğuk hava daha ağır olduğundan yıl boyu burada kalır. Bu şekilde kuyu şekilli dikey mağaralar ve ağız kısmı yukarıda olan mağaralar "soğuk hava kapanı" özelliği gösterir.
Mağara çevresinde yıllık nemlilik %68,2, peynir Salonu ve girişte %99,6, Alt Salonda %100'dür. Mağara içinde yıllık nem değişimi sıfırdır.
Peynir üretimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mağaraların yıl boyu sabit bir iklime sahip olması, gıda depolama veya olgunlaştırmada kullanılmasını sağlamıştır. Hazırlanan tulum peyniri farklı bir tat ve aroma kazanması için deri tulumlar veya plastik bidonlar içinde mağarada altı ay depolanmaktadır.[1]
Mağaranın işletmesi Derbent Belediyesi tarafından kiralama yöntemi ile gerçekleşmektedir. Mağarada 2018'de 43 ton, 2019'da 38 ton peynir üretilmiştir. Üreticiler peynirin çoğunluğunu kendileri tüketmekte, kalanını yöresel pazarlarda satmaktadır.
Peynirini Tulum Peyniri coğrafi işaret alarak bilinirliğini artırması tavsiye edilmektedir.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Mulayim Mahallesi Derbent'e 9 km, Konya merkeze 50 km uzaklıktadır. Mahalleden mağaraya 3 km uzunluğunda toprak yolla ulaşılır.[1]
Mağara II. Derece Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e DAĞLI, Ayşe; SERT, Durmuş; UZUN, Ali. "Mağaraların peynir olgunlaştırmada kullanımı, bir örnek araştırma: Peynirini Mağarası, Derbent/ Konya". Türk Coğrafya Dergisi. 31 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ "Derbent tulum peyniri peynir mağarasına girdi". konyapostasi.com. 31 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.