Pir
 |
| Azerbaycan portalı |
Pir veya ocak (Azerice: ocaq), Azerbaycan'da Paganizm inançlarına bağlı ibadet yeridir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]"Pir" kelimesi Azerbaycan diline Farsçadan (پیر) geçmiştir ve "yaşlı adam" anlamına gelir.[1] "Ocak" kelimesi eski Türkçeden türemiş, "od" kelimesi ve "-cak" ekinden oluşmuştur.[2]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Pirler Azerbaycan'da Paganizmin mevcut olduğu dönemden beri bilinmektedir. İnsanlar ağaçların (çitlembik, karaağaç ve diğerleri), dağların, büyük taşların, kutsal dini şahsiyetlerin ve tarikat liderlerinin mezar ve türbelerinin mucizevi güçlere sahip olduğuna inanırdı. Kabile, topluluk ve aile ile ilgili bu kavram aslında eski inançların, yani atalara tapınmanın bir kalıntısı olarak kendini göstermiştir. Pirler; kısırlık, engellilik, zihinsel ve fiziksel hastalıklarından medet umanlar ve niyet tutanlar için bir ibadet, nezir verme ve tedavi yeri olmuştur. Pirlere adak da verilirdi. Din adamlarının halkı kandırarak pirleri bir çıkar kaynağına çevirmeleri 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın önde gelen aydınlarının sert eleştirilerine neden olmuştur. 1920'de Nisan darbesi ile Azerbaycan'da Sovyet iktidarının kurulmasının ardından devlet, pirlere karşı seferberlik başlatmıştır.[3]
Popüler kültürde
[değiştir | kaynağı değiştir]Neriman Nerimanov ve Abdurrahim bey Hagverdiyev, Pir eserlerinde pirleri eleştirerek gerici bir yapıya sahip olduklarını iddia etmiştiler.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "PİR". 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2022.
- ^ "ocak". 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2022.
- ^ a b Пир // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 534.