Pontifex
Pontif (Latince pontifex'ten), Antik Roma'da, Roma dininin rahip kurullarının en ünlüsü olan Pontifler Koleji'nin bir üyesiydi.[1][2] "Pontif" terimi daha sonra herhangi bir yüksek rahip veya başrahip için kullanılmasının yanında Roma Katolik kilisesindeki kullanımında piskoposlar, özellikle de bazen Roma Pontifi veya Yüce Pontif olarak anılan Papa için kullanıldı.[3]
Kökenbilim
[değiştir | kaynağı değiştir]İngilizce terim, Eski Fransız pontif sözcüğü aracılığıyla[3][4] Latince pontifex'ten türemiştir; bu sözcük genellikle Latince pons, pont- (köprü) + facere (yapmak, etmek) kök sözcüklerinden gelir ve böylece belki insanlık ile tanrı/tanrılar arasında "köprü kuran" deyişinin tam anlamına sahip olur. Eski dinlerde diriliş, kurtuluş ve Kıyamet Günü ile ilişkilendirilen köprülerin rolü zaten iyi bilinmektedir. Belirsizlik vardır, bu yalnızca bir halk etimolojisi olabilir,[1] ama aynı zamanda eski görevleri ve köprülerle ilgili büyü ayinlerini de anımsatabilir.[5] Terim ayrıca, örneğin Tiber Nehri ile ilişkili tanrıları ve ruhları yatıştırmak için Antik Roma Dini ritüellerine bir gönderme olabilir.[6] Ayrıca Varro, bu pozisyonun "yapabilme" anlamına geldiğini belirtiyor.[7]
Antik Roma
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik Roma'da en ünlüsü pontifices olan dört ana rahip koleji vardı.[2] Diğerleri augures, quindecimviri sacris faciundis ve epulones'ti.[5] Aynı kişi bu gruplardan birden fazlasına üye olabilirdi.[2] Kurul başkanı olan pontifex maximus da dahil olmak üzere, başlangıçta üç[5] veya beş[2] pontif vardı, ancak sayı yüzyıllar içinde arttı ve sonunda Julius Caesar yönetiminde 16 oldu.[2][5] MÖ 3. yüzyıla gelindiğinde, pontifler devletin dini sisteminin denetimini üstlenmişlerdi.[5]
İncil kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hristiyanlıkta (Katolik) bir piskopos için "pontif" adının kullanımı, İncil'in orijinal Latince çevirisinde Yahudi Başrahip için aynı sözcüğün (Latince, pontifex, "pontifex maximus" değil) 59 kez göründüğü Vulgata'da kullanılmasından ileri gelir. Örneğin, Mark 15:11'de "pontifices" (çoğul), "Başrahipler" için kullanılan Latince terimdir.[8] Ve İbranilere Mektup'un Vulgata versiyonunda, "pontifex" (tekil), Yahudilikte o zamanlar hala var olan Başrahipliğe atıfta bulunularak ve benzer şekilde İsa'nın en üst başrahip olduğunu öne sürerek defalarca kullanılır.
Katoliklik
[değiştir | kaynağı değiştir]"Pontif" sözcüğü, şu anda en çok bir papa ile ilgili olarak kullanılsa da, teknik olarak herhangi bir Katolik piskoposu ifade eder. Bu nedenle "Romalı Pontif" ifadesi totolojik değildir, ancak "Roma Piskoposu" anlamına gelir.[1] Aynı şekilde, bir Pontiflik Ayini, mutlaka bir papa değil, bir piskopos tarafından yönetilen bir ayindir. Ayrıca "Pontiflik" (bir piskopos tarafından kullanılan ayinler için duaları ve törenleri içeren ayin kitabı)[9] ve "pontiflik cübbesi"nin bir piskoposun Papalık Ayini'ni yönetirken kullandığı tarikatının sembolleri olduğu da not edilir.[10] Pontiflik esas olarak piskoposlara aitken, papalık lütfu veya yasal olarak kurulmuş Kilise gelenekleri tarafından belirli papazlara da (örneğin, başrahipler) verilmişlerdir.[kaynak belirtilmeli]
Diğer dinler
[değiştir | kaynağı değiştir]Sözcük İngilizcede halifeler (İslam), swamiler ve jagadgurus (Hinduizm) için de kullanılmıştır.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Papalık unvanları
- Şaman
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Pontifex". "Oxford English Dictionary", March 2007
- ^ a b c d e "LacusCurtius • Pontifex (Smith's Dictionary, 1875)". penelope.uchicago.edu. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
- ^ a b "Definition of pontiff | Dictionary.com". www.dictionary.com (İngilizce). 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
- ^ In modern French the corresponding term is pontife
- ^ a b c d e "Roman religion | History, Gods, Beliefs, Practices, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
- ^ "Internet History Sourcebooks". fordham.edu. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Religions of Rome: Volume 2, A Sourcebook. Cambridge University Press. 28 Haziran 1998. ISBN 9780521456463 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ "Bible Gateway passage: Marcus 15:11 - Biblia Sacra Vulgata". Bible Gateway (İngilizce). 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
- ^ The Oxford Dictionary of the Christian Church (Oxford University Press 2005 978-0-19-280290-3), article Pontifical
- ^ The Oxford Dictionary of the Christian Church (Oxford University Press 2005 978-0-19-280290-3), article pontificals