Porfirogennetos
Porphyrogénnētos (Latin harfleri ile Porphyrogenitus) (Yunanca: Πορφυρογέννητος, kelime anlamı olarak "Mor Oda'da Doğan"), Bizans İmparatorluğu'nda onursal bir ünvandır. Bu ünvan baba imparator olduktan sonra doğan erkek çocuğa ya da kız çocuğa (Πορφυρογέννητη, Porphyrogénnētē, Latin harfleri ile Porphyrogenita) verilirdi.[1]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Porfirogennetos kavramı, veraset yoluyla meşruluğu güçlendirmek ile bağlantılı olarak 6. yüzyıldan itibaren bilinirdi fakat ilk güvenli kullanımı 846 yılına kadar olmamıştır.[1] Terim 10. yüzyılda yaygın olmuştur, özellikle VII. Konstantinos Porfirogennetos ile bağlantılı olarak ve Paleologos Hanedanı'na kullanımı devam etmiştir.
İmparatorluk moru, lüks bir boyaydı ve deniz salyangozları ailesinin içinde bir tür kaya salyangozu olan Mureks adıyla bilinen kabuklunun salgılarından elde edilmekteydi, elbiseleri renklendirmekte kullanılırdı. Üretimi aşırı pahalıydı, bu boya Romalılarda statü sembolüydü, örneğin Magistratusların togalarında mor bir şerit olurdu. Bizans döneminde, renk imparator ile eşleşti ve tüketim kanunları, imparatorluk ailesi hariç kullanımını kısıtladı. Böylece mor imparatorluk rengi oldu.
Porphýra/Porphyry Odası
[değiştir | kaynağı değiştir].JPG)
Kendisi de porphyrogénnētos olan VII. Konstantinos, De Ceremoniis aulae Byzantinae adlı çalışmasında porphyrogénnētos çocuğun doğumu sırasındaki törenleri anlatmıştır.[1]
En ayırıcı şart, çocuğun "Πορφύρα"da (Porphýra, Büyük Saray'da müstakil bir köşkte Mor ya da Somaki mermerinden oda) doğmasıydı: başka yerde doğan hiçbir çocuğun Porphyrogénnētos olarak isimlendirilmesi meşru kabul edilmezdi. Porphyrogennētē Anna Komnini odayı şöyle tarif eder: oda Saray'ın birçok terasından birinde bulunur, Marmara Denizi ve "taştan öküzler ve aslanların durduğu" (başka bir deyişle Bukoleon Sarayı) Boğaziçi'ne bakar, yerden tavana mutlak bir kare formundaydı, tavan bir piramit ile son bulurdu. Yerden tavana duvarlar, "genellikle mor baskın, aralarda kum gibi parlayan beyaz noktalar" olan imparatorluk somaki mermeri ile kaplanmıştı.[2]
Konstantinopolis'in eski şehrinde yer alan Porfirogennetos Sarayı, 13. yüzyıl Bizans sarayıdır. İsmini Konstantinos Paleologos'dan almıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Porphyrogennetos" in The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, New York & Oxford, 1991, p. 1701. ISBN 0195046528
- ^ Komnini, Anna (2003), The Alexiad, Londra: Penguin, ss. 196, 219, ISBN 0-14-044958-2.