Postmodern darbe
Postmodern darbe, Türkiye'de yaşanmış 28 Şubat sürecinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yönetime doğrudan el koymayıp medya aracılığıyla hükûmetin istifaya zorlanması sürecine verilen addır.[1]
1997 yılı Şubat ayında yapılan Millî Güvenlik Kurulunun aylık toplantısı sonucu alınan ve 28 Şubat Kararları diye bilinen kararlar ile gelişen olayların ilk olarak Radikal yazarı Türker Alkan'ın 13 Haziran 1997 tarihli ve "Postmodern bir askerî müdahale" başlıklı yazısında tanımlanmasıyla gündeme girmiş ve Cengiz Çandar'ın etkisiyle yabancı basında da kullanılmaya başlanmıştır.[2] Bu sözün ilk olarak Cengiz Çandar tarafından kullanıldığı iddia edilse de, Çandar ilk olarak 28 Haziran 1997 günkü yazısında bu olaydan "postmodern darbe" diye söz etmektedir.[2] Yabancı basında da "28 Şubat Kararları" süreci kendisinden "postmodern darbe" olarak söz ettirmiştir.[3][4][5] Siyasi literatüre giren bu tanımlama ile birlikte "28 Şubat süreci" birçok kitaba konu olmuştur.[6][7]
2000 yılında Sırbistan'daki eylemler[8] 2001 yılında başarısız olan Belarus'taki eylemler, 2003 yılında Gürcistan'da gelişen "Gül Devrimi"[9] ile Kasım 2004 ile Ocak 2005 arasında Ukrayna'da gelişen ve "Turuncu Devrim" olarak adlandırılan süreç de yabancı basında "postmodern darbe" olarak adlandırılmıştır.[8][10][11] 2006 yılında da Venezuela'da Hugo Chavez karşıtları tarafından yapılan eylemler "postmodern darbe" girişimi olarak değerlendirilmektedir.[11]
Ancak "postmodern darbe" teriminin Türkiye'de ve dünyada kullanımı arasında belirgin bir ayrım bulunmaktadır. Bu terim, Türkiye'de ordunun siyasi hükûmete yapılacakları ve yapılmayacakları dikte ettirdiği, yani demokratik olmayan bir kurumun demokrasinin işleyişine müdahalesini anlatmak için kullanılmaktadır.[2] Oysaki dünya üzerinde özellikle "Turuncu Devrim" için Guardian yazarı Jonathan Steele tarafından öne sürülen görüşe göre, otoriter olan bir hükûmetin işleyişine, ABD kaynaklı hükûmet dışı örgütler (İngilizce:Nongovernmental organizations - NGO) tarafından desteklenen toplumsal hareketlerle müdahale edilmesi anlamında kullanılmaktadır.[9][10] [12]
Diğer taraftan postmodern durum(veya 'ileri modernlik'), ekonominin küreselleşmesi ve özellikle sermaye birikimi ve hareketi ile ulusal ekonomilerin piyasa mekanizmaları vasıtasıyla bütünleşmesi gibi güncel sosyo-ekonomik özelliklere işaret eder.[13]
Ayrıca Barack Obama'nın Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olarak seçilmesi de postmodern darbe olarak adlandırılmıştır.[14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Akıncı, Abdulvahap (1 Haziran 2013). "TÜRK SİYASAL HAYATINDA 1980 SONRASI DARBELER VE E-MUHTIRA". Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15 (2). ss. 39-58. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Ocak 2022.
- ^ a b c ""28 Şubat'ın anlamı" Yrd.Doç.Dr. Erkan Yüksel". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ "Washington Times "Reforms curb Turkey's armed forces", Seth Rosen, 26 Haziran 2005 (İngilizce)". 10 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ "Le Monde "Souffles guerriers sur le Proche-Orient" Alain Gresh, Aralık 1997 (Fransızca)". 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ ""La Turquie trop militariste?" Dominique Lagarde ve Nükte V. Ortaq, L'Express, 19 Nisan 2001, (Fransızca)". 30 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2007.
- ^ "Generalinden 28 Şubat İtirafı "Postmodern Darbe", Hulki Cevizoğlu, Ceviz Kabuğu Yayınları,368 Sayfa.ISBN 975-6613-00-9". 13 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ "Cengiz Çandar "Çıktık Açık Alınla", Timaş Yayınları, Ocak 2001". 11 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ a b "The new Gladio in action? " Jonathan Mowat, Online Journal, 19 Mart 2005 (İngilizce)". 13 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ a b ""When NGOs Attack - Implications of the Coup in Georgia", Jacob Levich, Counterpunch, 6-7 Aralık 2003 (İngilizce)". 8 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ a b ""Ukraine's postmodern coup d'etat", Jonathan Steele, Guardian, 26 Kasım 2004 (İngilizce)". 13 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ a b ""Coup d'État in Venezuela: Made in the USA", Chris Carlson, 22 Kasım 2006, (İngilizce)". 28 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ ""Coup d'État in Disguise: Washington's New World Order 'Democratization' Template" Jonathan Mowat, Centre for Research on Globalisation, 9 Şubat 2005 (İngilizce)". 10 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2007.
- ^ ""Keith F. Punch", Sosyal Araştırmalara Giriş, S.137". 11 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2007.
- ^ Tarpley, Webster Griffin (2008). Obama : the postmodern coup: making of a Manchurian candidate. Joshua Tree, Calif.: Progressive Press. ISBN 0930852885.