Sırbistan

Sırbistan-Karadağ'ın kurucu ülkesi için Sırbistan Cumhuriyeti (1992-2006) sayfasına bakınız.

Sırbistan Република Србија (Sırpça) Republika Srbija Sırbistan Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Millî marş Боже Правде / Bože Pravde Adalet tanrısı
Başkent ve en büyük şehir	Belgrad 44°48′K 20°28′D
Resmî dil(ler)	Sırpça1
Tanınan bölgesel dil(ler)	Boşnakça Rumence Rusince Macarca Slovakça Hırvatça Rusça
Etnik gruplar	%83.3 Sırp %3,5 Macar %2.1 Çingene %2 Boşnak %9 Diğerleri [1]
Demonim	Sırp
Hükûmet	Üniter parlamenter cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić • Başbakan Đuro Macut
Yasama organı	Ulusal Meclis
Tarihçe
• Sırbistan Prensliği 780 • Sırbistan Krallığı 1217 • Sırp İmparatorluğu 1346 • Osmanlı'nın Sırbistan'ı fethi 1459 • Birinci Sırp Ayaklanması 1804 • Bağımsızlık 1878 • Sırbistan Krallığı 1882 • Yugoslavya 1918 • Sırbistan-Karadağ 1992 • Sırbistan Cumhuriyeti 2006
Yüzölçümü
• Toplam	77.474 km2(Kosova hariç.) (112.)
• Su (%)	0,13
Nüfus
• 2022 sayımı	6.690.887 (Kosova hariç)
• Yoğunluk	86/km2 (130.)
GSYİH (SAGP)	2021 tahminî
• Toplam	141,927 milyar $ (79.)
• Kişi başına	20.545 $ (Kosova hariç.) (66..)
GSYİH (nominal)	2021 tahminî
• Toplam	60,435 milyar $ (80.)
• Kişi başına	8.748 $ (Kosova hariç.) (74.)
Gini (2019)	33.3 orta
İGE (2019)	0.806 çok yüksek · 64.
Para birimi	Sırp dinarı (RSD)
Zaman dilimi	UTC+1 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+2 (OAYS)
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	381
İnternet alan adı	.rs
Resmî site https://www.predsednik.rs/en
Sırbistan Cumhuriyeti’nde Kiril harfli Sırpça resmiyettedir. Bunun yanında, Voyvodina’da Rumence, Rusince, Macarca, Slovakça, Hırvatça dilleri resmiyettedir.

Sırbistan, resmî adıyla Sırbistan Cumhuriyeti (

Eski Taş Çağı'ndan beri insan yerleşimlerinin bulunduğu Sırbistan toprakları 6. yüzyılda Slav göçlerine uğradı, Erken Orta Çağ'da bölgede çeşitli zamanlarda Bizans, Frank ve Macar krallıklarına haraçgüzarlık yapan birçok bölgesel devlet kuruldu. Sırbistan Krallığı 1217'de Kutsal Makam ve İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi tarafından tanındı ve Sırp İmparatorluğu adıyla 1346'da en geniş sınırlarına ulaştı. 16. yüzyılın ortalarında Osmanlılar günümüz Sırp topraklarının tümünü ele geçirdi. Osmanlı hakimiyeti zaman zaman Habsburg Monarşisi tarafından kesintiye uğradı. Habsburglar Voyvodina'dan başlayarak 17. yüzyıl sonlarından itibaren Merkez Sırbistan'a doğru genişledi. 19. yüzyıl başlarındaki Sırp İsyanları ile bölgenin ilk meşruti ulus devleti kuruldu. I. Dünya Savaşı'ndaki kayıplar ve eski Habsburg kraliyet toprağı Voyvodina'nın Sırbistan Krallığı'yla birleşmesinin ardından ülke diğer Güney Slav uluslarıyla Yugoslavya'yı kurdu. Yugoslavya değişik yönetim şekilleriyle varlığını 1990'lardaki Yugoslav Savaşları'na dek sürdürdü. Yugoslavya'nın dağılması sürecinde Sırbistan Karadağ ile bir birlik kurdu. Ancak birlik 2006'da barışçıl bir şekilde dağıldı, böylece 1918'den beri ilk kez Sırbistan egemen bir devlet oldu. 2008'de Kosova Meclisi tek taraflı bağımsızlık ilan etti. Kosova'nın bağımsızlığı uluslararası toplumdan farklı tepkiler aldı. Sırbistan halen Kosova'yı kendi toprağı kabul etmektedir.

Sırbistan üst-orta gelirli bir ekonomiye sahiptir. İnsani Gelişme Endeksi'nde 64. sıradadır. Üniter bir cumhuriyettir ve parlamenter sistemle yönetilir. Sırbistan BM, Avrupa Konseyi, AGİT, BİO, KEİ ve Orta Avrupa Serbest Ticaret Antlaşması üyesidir. 2014'ten beri AB üyeliği için müzakereler yürüten ülke 2025'e kadar Avrupa Birliği'ne katılmayı hedeflemektedir. Sırbistan resmi olarak askeri tarafsızlık politikası yürütmektedir.

Tarihi

Ana madde: Sırbistan tarihi

Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını almıştır ve 420 yıl Osmanlı toprağı olarak kalmıştır. Balkanlar'da yer alan eski Yugoslavya'nın bir arada kalan iki parçası olan Sırbistan ve Karadağ'ın oluşturduğu Sırbistan-Karadağ Devlet Birliği, 21 Mayıs 2006 günü Karadağ'da düzenlenen referandum sonucu "De Facto" şekilde ortadan kalktı. Birliğin "De Jure" yani hukuki anlamda son bulmasıysa 3 Haziran 2006 tarihinde her iki ülke parlamentosunun birliğin sona ermesini onaylaması ile gerçekleşti.

Bu eski birlik içindeki iki ulusal oluşumu teşkil eden Sırbistan (başkenti Belgrad) ve Karadağ (başkenti Podgorica) artık kendi politikalarını belirleme serbestliğine sahiptirler.

Sırbistan, denizle bağlantısı bittiği için donanmasını satılığa çıkarmıştır. Ülkenin iki özerk bölgesi vardır. (Bunlardan Kosova ve Metohiya özerk Cumhuriyeti sınırlı tanınan bir bağımsız devlettir.) Birincisi başkenti Novi Sad olan Voyvodina'dır. Voyvodina'da yoğun bir Macar azınlığı bulunmaktadır. İkincisi başkenti Priştine olan Kosova ve Metohiyadır. Sırbistan nüfusunun %82'si Sırp, geri kalan %18'lik kısmı ise Macar, Boşnak, Roman ve diğer azınlıklar oluşturur.

Coğrafya

Kosova dahil Sırbistan'ın topografik haritası

Orta ve Güneydoğu Avrupa'nın kesiştiği noktada bulunan karayla çevrili bir ülke olan Sırbistan, Balkan yarımadası ve Pannonian Ovası'nda yer alır.

İdari yapılanma

Ana madde: Sırbistan'ın idari yapılanması

Sırbistan'ın idari sistemi istatistiksel bölgeler, ilçeler ve belediyelerden oluşur.

Kosova ve Metohiya’daki Birimler

Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi, 1998 yılında başlayan çatışmalar sonucunda 1999 yılından itibaren fiilen Sırbistan idari yapısından kopmuştur. 2008 yılında tek taraflı bağımsızlığını da ilan ederek, uluslararası tanınma süreci devam eden ayrı bir devlet statüsü kazanmıştır. Dolayısıyla Kosova ve Metohiya'daki idari birimler fiilen yoktur.

İstatistiksel Bölgeler

Ana madde: Sırbistan'ın istatistiksel bölgeleri

Sırbistan'ın en üst idari düzeyini istatistiksel bölgeler (Sırpça: Статистички регион) oluşturur. 2009 yılında Sırbistan Millî Meclisi ülkeyi 7 istatistiksel bölgeye ayıran “Eşit Bölgesel Kalkınma Kanunu” çıkarmıştır. 7 Nisan 2010 tarihinde Kanun tadil edilmiş, bölge sayısı 5 olarak düzenlenmiştir.

• Voyvodina
• Belgrad
• Şumadiya ve Batı Sırbistan
• Güney ve Doğu Sırbistan
• Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi

İlçeler

Ana madde: Sırbistan'ın ilçeleri

Sırbistan'ın idari sisteminde istatistiksel bölgelerin içinde ilçeler (Sırpça: Управни округ veya Округ) yer alır. Ülkenin idari dağılımında 29 ilçe vardır. Bunlardan 7'si Voyvodina'da, 8'i Şumadiya ve Batı Sırbistan'da, 9'u Güney ve Doğu Sırbistan'da, 5'i fiilen Sırbistan'da yer almayan Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi'nde yer alır.

Belediyeler

Ana madde: Sırbistan'ın belediyeleri

Sırbistan'ın idari sisteminde ilçelerin içinde belediyeler (Sırpça: Општина) yer alır. Ülkenin idari dağılımında 150 adet belediye vardır. Bu idari birimler, Sırbistan'daki yerel yönetim merkezlerini oluştururlar. Ülkede belediye alanlarından 33 tanesi şehir belediyesi yapısındadır.

Sırbistan idari yapısında ayrıca 24 adet idari statüye sahip şehir vardır. Şehir yapılarından bazıları şehir belediyesi birimini oluştururken, bazı şehirler bu statüye sahip değildir. Belgrad, Novi Sad, Niş, Kragujevac, Požarevac ve Vranye olarak 6 şehir ülkedeki şehir belediyelerindendirler. Bu şehirlerin yapısında ayrıca birden fazla belediye birimi bulunur.

Ekonomi

Ana madde: Sırbistan ekonomisi

2008-2012 Küresel Ekonomik Kriz Sırbistan ekonomisini etkilemiş, 2000'li yıllarda yüksek büyüme oranları yakalayan Sırbistan ekonomisi 2009-2012 yılları arasında küçülmüştür. İşsizlik, ülke ekonomisinin en önemli sorunu olmaya devam etmektedir. Avrupa Komisyonu'nun '2015 İlerleme Raporu'na göre, Sırbistan etkin bir piyasa ekonomisine ve Avrupa Birliği içinde rekabet gücüne sahip olmayı öngören Kophenang Ekonomik Kriterleri'ni kısmen karşılamaktadır. IMF ile Sırbistan arasında anlaşmaya varılan üç senelik program ile 1 milyar euro'luk 'stand-by' düzenlemesi 2015 Şubat ayı sonunda yürürlüğe girmiştir.

Demografi

Ana madde: Sırbistan demografisi

Ülkede büyük nüfus oranıyla yaşayan Sırpların dışında, başka etnik gruplar da vardır. Kuzey kesimde Macarlar, Rumenler, Slovaklar, Hırvatlar, Rusinler; orta ve güneyde Boşnaklar, Arnavutlar, Türkler yaşar. Bu gruplardan bazıları az nüfusa sahiptirler.

Sırbistan'ın resmî dili Sırpçadır. Ancak azınlık dilleri olarak, Macarca, Makedonca, Boşnakça, Hırvatça ve dilleri başta olmak üzere diğer azınlık dilleri konuşulur. Sırpların büyük çoğunluğu Ortodoks Kilisesi'ne bağlıdır. Ama aralarında Katolik ve az da olsa Protestan olanları vardır. Sancak bölgesinde yaşayanların çoğunluğu Boşnak kökenlidir.

Kültür

Mutfak

Sırbistan mutfağı, Balkan mutfaklarından biridir ve heterojen bir mutfaktır. Yemek kültürü olarak Türk mutfağı ile büyük ortaklıkları vardır. Uzun tarihî süreçteki beraber yaşama sonucunda Sırbistan mutfağında, bugün Türk yiyeceği sayılan birçok ürünü görmek mümkündür. Sarma (sarma), kebap (ćebap, ćevap), güveç (đuveć), baklava (baklava), börek (burek) bu mutfak ögelerinden birkaçıdır.

Ayrıca bakınız

• Voyvodina
• Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi
• Sancak
• Sırbistan'da gayriresmi yerleşimler
• Kosova

Galeri

• 
  Sırbistan Ulusal Meclisi Binası
• 
  Belgrad Üniversitesi Binası
• 
  Novi Sad şehri
• 
  Niş şehri
• 
  Bor şehri
• 
  EXIT Festival
• 
  Somun içinde kebaplar
• 
  Güveç

Notlar

A. ^ Kosova ve Metohiya bölgesi, de facto olarak Sırbistan’a bağlı değil, Kosova olarak ayrı bir devlettir. Sırbistan’a göre hukuken ülkenin bir parçasıdır.

Dış bağlantılar

• (İngilizce) People's Office of the President of the Republic
• (İngilizce) National Bank of Serbia
• (İngilizce) National Assembly of the Republic of Serbia
• (İngilizce) President of the Republic of Serbia
• (İngilizce) Government of the Republic of Serbia
• Nacionalna turistička organizacija Srbije26 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Soko Banja Portal9 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Soko Banja Smestaj3 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vrnjačka Banja Portal8 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vrnjačka Banja10 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vrnjačka Banja Smestaj31 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Direktorijum4 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Banja Vrujci Smestaj24 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.