Pulmoner adenomatozis

Pulmoner adenomatozis, Ovine pulmonary adenocarcinoma ya da diğer adıyla Jaagsiekte; koyun ve ender olarak da keçilerde gözlenen ve akciğerlerde neoplastik oluşumlarla karakterize bulaşıcı bir viral hastalıktır. Hastalık Avrupa, Asya, Afrika ve Kuzey Amerika ile Güney Amerika'dan bildirilmiştir.

Etiyoloji

Hastalık etkeni Jaagsiekte Sheep Retro-virus (JSRV) olarak adlandırılan bir Tip–D Retrovirüs'tur. Enfekte koyunların solunum yolu sıvılarında bulunur. Retrovirus'un, koyun ve keçilerde nazal epitelyal neoplazilere neden olan Enzootik nazal tümör virusu ile yakından akraba olduğu düşünülmektedir. Doğal bulaşma, genel olarak solunum aracılığıyla olur. Yakın temaslar, virusun bulaşmasında önemli rol oynar.

Klinik bulgular

İnkubasyon periyodu, doğal enfeksiyondan aylar sonra geliştiği için klinik bulgular hayvan 3–4 yaşına geldiğinde ortaya çıkar. Tümöral oluşumlar yeterince büyüdüğünde ve fazla sayıya ulaştığında klinik belirtiler solunumun engellenmesi şeklinde ortaya çıkar. Enfekte koyunlarda canlı ağırlık kaybı ve artan bir solunum güçlüğü dikkati çeker. Stetoskop olmaksızın dahi yaş rallerraller duyulur. Dikkati çekecek düzeyde bir öksürük yoktur ve hasta hayvanlarda sekonder bir enfeksiyon meydana gelmedikçe ateş gözlenmez. Başın sürekli aşağıda tutulması, burun deliklerinden köpüklü bir mukus akmasına neden olur. Klinik olarak hastalık günler veya haftalar sonrasında ölümle sonuçlanır. Bazen de sekonder bakteriyel enfeksiyonlardan dolayı pnömoni gelişir.

Lezyonlar

Tümoral oluşumlar akciğerlerle sınırlı olmakla birlikle nadiren de olsa lenf yumrularına da sirayet edebilirler. Oluşumlar çok küçük nodüllerden büyük ve soliter yapılara kadar değişkenlik göstermekle birlikte akciğerlerin ventral bölümlerinde tek veya çok lobda yerleşim gösterirler. Bununla birlikte oluşumların etrafı sağlam, düzgün, gri tonda ve keskin demarkasyon bölgeleriyle sınırlandırılmıştır. Solunum yollarında bol miktarda beyaz ve köpüklü bir sıvı oluşur. Histolojik değişimler, Tip-2 pnömositler ve bunların benzeri olan bronşiollerdeki Clara hücrelerinde kontrol dışı bir proliferasyondur.

Tanı

Kronik kilo kaybı, solunum güçlüğü, yaş raller ve akciğerlerde biriken bol miktarda seröz sıvının burundan gelmesi ve bununla birlikte yetişkin koyunlarda ateşin olmaması Jaagsiekte için oldukça önemli bulgulardır. Sürü içerisinde birçok koyun enfekte olabilir; ancak, hastalıkta yalnızca 1 veya 2 klinik belirti şeklinde de ortaya çıkabilir.

Günümüzde hasta akciğerlere yapılan histopatolojik muayene ile hastalığın tanısı ortaya konulabilmektedir. Yeni ileri tekniklerden PCR kullanılarak JSRV'nin enfekte hayvanların kanındaki mononükleer hücrelerde tespit edilmesi mümkündür. Bununla birlikte klinik bulgular da hastalığı düşündürür.

Kontrol

Hastalığın spesifik bir tedavisi yoktur. Bu yüzden yapılacak en uygun yöntem hastalığın teşhisinin konması ve klinik belirti gösteren hayvanların sürüden uzaklaştırılması gerekir. Ancak subklinik enfekte hayvanlar virusun saçı-lımına neden olarak rezervuar görevi görürler.