Rabia el-Adeviyye

Rabia el-Adeviyye (Arapça: رابعة العدوية القيسية; y. 716 – 801)^[1] veya Rabiatü'l Adeviyye, Basralı şair ve ünlü kadın sufiydi.

İlk dönem sufi şairleri arasından en önemli isimlerden biridir. İlahi aşk öğretisi kendisinden sonraki sufileri de önemli ölçüde etkilemiştir. Yirminci yüzyılda Rabia hakkında kaleme alınmış en kapsamlı eser, Margaret Smith'in yüksek lisans tezi olarak kaleme aldığı ve daha sonra kitaplaştırılan ve Türkçeye de çevirilen Rabia the Mystic adlı eserdir.

Hayatı

Basra'lı ünlü kadın sufi Rabia, 714 veya 718 tarihlerinde fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesinin dördüncü kızı olduğu için kendisine Rabia ismi verildi. Anne ve babasını kaybeden Rabia, henüz çocukken köle olarak satıldı. Elini sakatlamak pahasına kaçmaya çalıştı ancak yeniden yakalandı. Efendisi, Rabia'nın halini görüp onu serbest bıraktı. Önemli sufilerden kendisine yapılan evlenme tekliflerini geri çevirip, 801'de ölünceye kadar bekar yaşadı. Hikâyesi ve sözleri 13. yüzyıl sufilerinden Feriüddin Attar'ın, kimi evliyaların hayatları ve sözlerini derlediği ünlü eseri "Tezkiret'ül Evliya"da yer almaktadır. Attar; kendisine, neden kitabına Rabia'yı aldığını soracak olanları, Peygamberin, "Allah sizin suretlerinize değil niyetlerinizle bakar." sözünü delil göstererek yanıtlamaktadır.

Popüler kültürdeki yeri

1973 yılında yayınlanan Rabia filminde Fatma Girik tarafından canlandırılmıştır.^[2]
1973 yılında yayınlanan Rabia: İlk Kadın Evliya filminde Hülya Koçyiğit tarafından canlandırılmıştır.^[3]
2008 yılında yayınlanan Hz. Rabia filminde Ezgi Karaduman tarafından canlandırılmıştır.

Kaynakça

^ Margaret Smith (1995). Encyclopedia of Islam, 2nd ed., Vol. 8, "Rābiʼa al-ʼAdawiyya al-Qaysiyya". Brill. ss. 354–56.
^ "Rabia (1973)". IMDb.com. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017.
^ "Rabia/İlk Kadın Evliya". Sinematurk.com. 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017.

Konuyla ilgili yayınlar

Margaret Smith, Bir Kadın Sufi: Rabia İnsan Yayınları, 1991
Margaret Smith, Muslim Women Mystics, Oneworld Publications; Second, Revised edition (October 1, 2001)
Feriüddin Attar, Tezkiret'ül Evliya
Camille Adams Helminski, Women of Sufism: A Hidden Treasure
Charles Upton, Doorkeeper of the Heart: Versions of Rabi'a, Pir Press (January 30, 2004)
Widad El Sakkakini, First Among Sufis: The Life and Thought of Rabia al-Adawiyya, Octagon Press, Limited (December 1982)
Javad Nurbakhsh, Sufi Women, tr. Leonard Lewisohn (London: Khaniqah-Nimatullahi Publications, 1990),

Dış bağlantılar

Camille Adams Helminski - Women & Sufism
Rabia, Hallac, Ibn Arabi26 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Muslim Saints and Mystics 19 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Doorkeepers of the Heart

[EI2-1] Margaret Smith (1995). Encyclopedia of Islam, 2nd ed., Vol. 8, "Rābiʼa al-ʼAdawiyya al-Qaysiyya". Brill. ss. 354–56.

[2] "Rabia (1973)". IMDb.com. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017.

[3] "Rabia/İlk Kadın Evliya". Sinematurk.com. 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2017.

[1]

[2]

[3]