Reftar Kalfa
Reftar Kalfa (d.?-ö. 1700?), 17. yüzyılda yaşamış Müslüman kadın bestekâr.
Osmanlı İmparatorluğu'nun bilinen ilk kadın bestekârıdır. Saba Peşrev adlı eseri, Osmanlı İmparatorluğu kayıtlarında bir kadın besteciye ait, tespit edilmiş en eski musiki eserdir.[1]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğum tarihi ve yaşamı hakkında fazla bilgi yoktur. 1648-1687 yılları arasında hüküm süren Osmanlı Sultanı IV. Mehmet zamanında yaşadığı bilinir.[2] 17. yüzyıl sonlarına doğru ya da 18. yüzyıl başında öldüğü tahmin edilir.[3] "Kalfalık” sıfatından anlaşıldığına göre Osmanlı sarayı hareminde yaşamıştır.[1] Ancak günümüze ulaşan belgelerde "Kalfa" sıfatı ile anılmadığından kalfa olup olmadığı kesin değildir.
Saz eserlerindeki uslûbu nedeniyle Tanbur çaldığı düşünülür ve bazı kaynaklarda Tamburi Reftar Kalfa olarak anılır.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]TRT Ankara Radyosu'ndaki İsmail Hakkı Bey koleksiyonunda ve Dr. Nazmi Özalp'ın kitabında Reftâr Kalfa'nın adına kayıtlı saz eserleri yer almaktadır.[4]
Reftar Kalfa'ya ait kayıtlı eserler arasında Rast, Hicaz, Nigar, Şehnazbuselik, Muhayyer Sünbüle, Arazbar Zemzeme, Zirgüle makamlarında peşrevler ve saz semaileri ile Saba Peşrev ve Eve buselik saz semaisi bulunmaktadır.[5] Saba Peşrev adlı eser, Osmanlı İmparatorluğu kayıtlarında bir kadın besteciye ait, tespit edilmiş en eski musiki eserdir.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "İstanbul Kadın Müzesi - Reftar Kalfa". www.istanbulkadinmuzesi.org. 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2023.
- ^ Karlikli, Semen (30 Haziran 2019). "Osmanlı Dönemi Musiki Hayatı ve Dönemin Kadın Tanburileri Üzerine bir Değerlendirme". Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 6 (6): 390-398. ISSN 2148-9963.
- ^ EKSD (28 Haziran 2017). "Reftar Kalfa ( XVll.yy )". Esendere Kültür ve Sanat Derneği. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2023.
- ^ Torunoğlu, Nigar (2016). "On yedinci yüzyıldan günümüze Türk müziğindeki kadın bestekarlara ait eserlerin tespiti ve tahlili". Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ Türk, Yazar: Piyano (21 Eylül 2016). "Osmanlı Besteci Kadınlar – Kadın Müzisyenler". Türkiye'nin İlk ve Tek Piyano Pianist Müzik Haber Bilgi Sitesi. 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2023.